Intertextual relations between the anecdotes of Rumi in Masnavi in the first book with the texts of Arabic (based on the theory of Gérard Genette)

Document Type : Original Research

Authors
siamak saadati 1
Alireza Hajiannezd 2
1 Phd Graduated from the Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran
2 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Iran.
Abstract
Intertextuality examines the relationships between texts. Because in every text there are references to earlier works. It can be said that there is no new and original text. In intertextuality, two texts are compared: a text below and a rough text. Genette divides intertextuality into three categories, which can be examined in the form of the explicit, implicit, and implicit presence of one text in another. In this article, the authors first explore the roots of Rumichr's mystical anecdotes and thoughts in the first book of Masnavi in mystical, fictional, interpretive works, Davin poetry, and Arabic historical books. Then he divides these anecdotes into three categories based on Genetchr's theory of intertextuality. At this stage, the following text of Masnavi is specified. This text below should have both chronological and historical precedence over other texts and should be most similar to Masnavi's narration. This study shows that Rumi had read many Arabic historical, interpretive, fiction, and mystical books before him and brought them to the margins of Masnavi. However, in all the cases studied, he has changed mystical thoughts and previous anecdotes to achieve his mystical, theological, and moral goals. Meanwhile, Ibn al-Farid and al-Thalabi are more present in the first book of Masnavi than others in the field of mystical theories and anecdotes.

Keywords: intertextuality, intertextual reading, Rumichr's Masnavi, Arabic works.

Keywords

Subjects

آلن، گراهام. (1380). بینامتنیت، ترجمۀ پیام یزدان جو، تهران: مرکز.
ابو عثمان عمر بن الجاحظ. (1384). الحیوان، تحقیق: عبدالسلام محمد هارون، مصر: شرکه مکتبه و مطبعه مصطفی بابی الحلبی و اولاده بمصر.
ابوالفرج ابن جوزی. (1433). صفه الصفوه، تحقیق: خالد مصطفی طرسوسی، بیروت: دار الکتاب العربی.
ابونواس. (1898). دیوان، تحقیق: محمود افندی واصف، مصر: المطبعه العمومیه
احمدی، بابک. (1386). ساختار و تأویل متن، تهران: مرکز.
بلاذری، احمد بن یحیی. (بی‌تا). انساب الاشراف، محقق: محمدباقر محمودی، عباس احسان، عبدالعزیز دوری، محمد حمید الله، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
ثعلبی، احمد بن محمد. (بی‌تا). قصص‌الانبیا، بیروت: المکتبه الثقافیه.
جمال‌الدین أبو الفرج عبدالرحمن بن علی بن محمد الجوزی. (بی‌تا). کتاب الأذکیاء، بی‌جا: مکتبه الغزالی.
جهانگیری، محسن. (1375). محیی الدین ابن عربی چهره برجسته عرفان اسلامی‌، تهران: انتشارات دانشگاه تهران‌.
الحافظ ابو نعیم الاصفهانی. (1416). حلیه الاولیا و طبقات الاصفیا، بیروت: دار الفکر.
حسین بن علی ابوالفتوح رازی،. (1375-1365). روض الجنان و روح الجنان، به کوشش محمدجعفر یاحقی و محمدمهدی ناصح، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
حق‌شناس، علی‌محمد. (1387). «مولانا و حافظ، دو همدل یا دو هم‌زبان»، نقد ادبی، ش2: 29-11.
راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد. (1420). محاضرات الادبا و محاورات الشعرا و البلغا، تحقیق: عمر الطبّاع، بیروت: شرکه دار الارقم بن ابی الارقم.
رضایی دشت‌ارژنه، محمود. (1387). «نقد و تحلیل قصه‌ای از مرزبان‌نامه بر اساس رویکرد بینامتنیت»، نقد ادبی، سال اول، ش4: 51-31.
رضایی دشت‌‌ارژنه و بیژن زاده، محمود و محمد. (1395). «نقد و بررسی داستان: آن پادشاه جهود که نصرانیان را می‌کشت ازبهر تعصب از مثنوی مولوی بر اساس رویکرد بینامتنیت»، متن پژوهی ادبی (زبان و ادب پارسی)، دورۀ 20، صص 189-167.
زمخشری. (1412). ربیع الابرار و نصوص الاخبار، تحقیق: عبدالامیر مهنا، بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
سجاسی، اسحاق بن ابراهیم. (1386). فرائد السلوک، مصحح: غلامرضا افراسیابی و عبدالوهاب نورانی وصال، تهران: پاژنگ.
صباغی، علی. (1391). «بررسی تطبیقی محورهای سه گانه بینامتنیت ژنت و بخش‌هایی از نظریه بلاغت اسلامی»، فصلنامه پژوهش‌های ادبی، سال9، ش38: 71-59.
طبری، محمد بن جریر. (1375). تاریخ طبری (تاریخ الرسل و الملوک)، مترجم: ابوالقاسم پاینده، تهران: اساطیر.
عطار، فریدالدین محمد. (1392). مصیبت‌نامه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
عمر بن فارض. (1410). دیوان‌، مصحح: مهدی محمد ناصرالدین، بیروت‌: دار الکتب العلمیه.
غزالی، ابو حامد محمد. (بی‌تا). احیاء علوم الدین، محقق: عبدالرحیم بن حسین حافظ عراقی، بیروت: دار الکتاب العربی.
غیاثوند، مهدی. (1392). «سیمای تأویل در بینامتنیت کریستوایی»، حکمت و فلسفه، دوره 9، ش35: 114-97.
فخر رازی، محمد بن عمر. (1420). التفسیر الکبیر، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
فروزانفر، بدیع‌الزمان. (1367). شرح مثنوی شریف، تهران: زوار.
فروزانفر، بدیع‌الزمان. (1381). احادیث و قصص مثنوی، تنظیم: حسین داودی، تهران: امیرکبیر.
کاشانی، عبدالرزاق. (1370). شرح فصوص الحکم، قم: بیدار.
کزازی و خسروی اقبال، میر جلال‌الدین رامین. (1396). «خوانش بینامتنی حکایت‌های طاقدیس و مثنوی معنوی بر مبنای نظریه ترامتنیت ژنت»، دو فصلنامه زبان و ادبیات فارسی، سال25، ش82: 112-95.
گولپینارلی و سبحانی‌، عبد الباقی و توفیق. (1363). مولانا جلال‌الدین، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
محمد بن منور. (1899). اسرارالتوحید فی مقامات ابی سعید، بطرزبورغ (سن پطرز بورگ): الیاس میرزا بوراغانسکی‌.
محی‌الدین ابن عربی. (1426). عنقاء مغرب فی ختم الاولیاء و شمس المغرب‌. مصحح: عاصم ابراهیم الکیالی الحسینی الشاذلی الدرقاوی. بیروت: دار الکتب العلمیه.
محی‌الدین ابن عربی.. (1994). الفتوحات المکیه (عثمان یحیی). بیروت: دار احیاء التراث العربی‌.
محی‌الدین ابن عربی. (بی‌تا). الفتوحات المکیه (اربع مجلدات). بیروت: دار الصادر.
محی‌الدین ابن عربی. (1946). فصوص الحکم. قاهره: دار إحیاء الکتب العربیه.
محی‌الدین ابن عربی. (1336). انشاء الدوائر. محقق: مهدی محمد ناصرالدین. لیدن: مطبعه بریل‌.
محی‌الدین ابن عربی. (1336). عُقلَه المستوفز. لیدن: مطبعه بریل‌.
محی‌الدین ابن عربی. (1421). مجموعه رسائل ابن عربی. بیروت: دار المحجه البیضاء.
منصور بن الحسین الرازی، أبو سعد الآبی. (1424). نثر الدر فی المحاضرات، محقق: خالد عبد الغنی محفوط، بیروت: دار الکتب العلمیه.
مولوی، جلال‌الدین محمد. (1398). مثنوی معنوی، تهران: آتیسا.
مولوی، جلال‌الدین محمد. (1373). مثنوی معنوی، مصحح توفیق سبحانی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی‌.
میبدی، ابوالفضل. (1371). کشف‌الاسرار و عده الابرار، تصحیح علی‌اصغر حکمت، تهران: امیرکبیر.
نامور مطلق، بهمن. (1390). درآمدی بر بینامتنیت نظریه‌ها و کاربردها، تهران: سخن.
نامور مطلق، بهمن. (1386). «ترامتنیت، مطالعۀ روابط یک متن با دیگر متن‌ها»، پژوهشنامۀ علوم انسانی، ش56: 98-83.
نظامی گنجوی، حکیم نظام‌الدین الیاس. (1390). خمسۀ نظامی، تهران: هرمس.
نوریان، بیتا. (1399). «روش‌های ویژه سُروری در شرح قرآنی مثنوی مولوی و استفاده از بینامتنیت آن‌ها»، سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، دورۀ 13، صص 60-39.
نیکلسون، رینولد آلین. (1393). شرح مثنوی معنوی مولوی، ترجمه حسن لاهوتی، تهران: علمی و فرهنگی.
واقدی، ابوعبدالله محمد بن عمر. (1417). فتوح الشام، تصحیح: عبداللطیف عبدالرحمان، بیروت: دار الکتب العلمیه.
همایی، جلال‌الدین. (1388). فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: هما.
همایی، جلال‌الدین. (1385). مولوی نامه؛ مولوی چه می‌گوید؟ تهران: هما.
هوراث، دیوید. (1386). «سوسور، ساختارگرایی و نظام‌های نمادین»، ترجمه نظام بهرامی کمیل، رسانه، ش72: 204-187.
Abrams, M H. (1993). Glossary of Literary terms, For worth Harcourt, Brace College Publishers.
Allen, Graham. (2001). Intertextuality, London: Routledge.
Barthes, Ronald. (1977). Image Music Text. Selected and Trans Stephen Heat. New York: Hill and Wang.
Frow, John. (2005). Genre Rutledge, London and New York.
Piégay-Gros, Nathalie. (1996). Introduction à l’Intertextualité, Paris: Dunod.