A comparative study of Nothingness in Rumi's view in Masnavi and Buddhist texts, Prajñāpāramitā and Mūlamadhyamakakārikā

Document Type : Original Research

Authors
Elham Rastad 1
Gholam Hossein Gholam Hosseinzadeh 2
Giang Nguyen Thi Hien 3
1 Persian literature and language, Higher education center of Eghlid, Eghlid, Iran
2 Associate Professor of Department of Persian language and literature, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
3 Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
Abstract
"Nothingness" is one of the complex philosophical and mystical issues which its meaning can answer one of the most important ontological problems, namely the beginning and end of the world. The reflection of the meanings of nothingness in Islamic mysticism and Buddhism can be considered. Rumi as one of the great Islamic mystics, has used the Nothingness in many meanings. In Buddhist texts, Prajñāpāramitā and Mūlamadhyamakakārikā, which are considered as important educational texts of Buddhism, nothingness and its meaning is one of the main and central issues.
In this research, a descriptive-analytical method has been attempted Rumichr('39')s view on nothingness in Masnavi with its meanings in these two texts should be examined. It also introduces two important Buddhist texts. The result shows that to consider nothingness the nature of the phenomena of the universe has been raised in Masnavi and these two texts. But to consider that nothingness is the beginning and the end of phenomena, God or absolute Truth and the ultimate goal of the seeker, are meanings that are mentioned with differences in the texts. The root of these differences can be found in the type of knowledge and ontology of Islam and Buddhism. In Islamic mysticism,God is the creator of the existence and the end of the seeker; whereas in Buddhist texts the world comes from nothingness and goes to nothingness And the seekerchr('39')s goal is to get rid of suffering and reach Nirvana.

Keywords

Subjects

ــ قرآن کریم
ـ براتی، مرتضی (1387). «بررسی تقریر اشاعره از نظریه خلق از عدم». مجله علمی - پژوهشی: مقالات و بررسی ها، ویژه فلسفه و کلام اسلامی. دفتر 87. صص 11- 33.
ـ برهان، بهزاد و حاجیان نژاد، علیرضا (1398). «تبیینی ساخت‌گرا از تباین نیروانا و فنا». ادب فارسی. س9. ش1. صص 41ـ61.
ـ بهنام‌فر، محمد و باغبان علیرضا. (1396). «پیوندهای معنی آیه الست و اعیان ثابته در مثنوی مولانا». ادب و زبان. س20. ش41. صص 93ـ114.
ـ پاشایی، عسکری. (1386). بودا. چاپ هشتم. تهران: نشر نگاه معاصر.
ـ تدین، مهدی، (1391). «عدم و معانی آن در مثنوی و غزلیات مولانا جلال الدین محمد بلخی». پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گویا). س6. ش2. صص 25ـ64.
ـ جهانگیری، محسن، (1359). محیی الدین بن عربی،چهره برجسته عرفان اسلامی. تهران: دانشگاه تهران.
ـ دهباشی، مهدی (1378). «تحلیلی از مبانی نظریه تقابل در هستی در مثنوی مولانا». دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان. س2. ش16. صص11ـ36.
ـ زرین‌کوب، عبدالحسین (1388). سرّ نی. چاپ دوازدهم. 2ج. تهران: انتشارات علمی.
ـ زمانی، کریم. (1385). میناگر عشق. چاپ چهارم. تهران: نشر نی.
ـ ــــــــــــ . (1387). شرح جامع مثنوی معنوی. چاپ بیست و هشتم. 6 ج. تهران: انتشارات اطلاعات.
ـ سجادی، سید جعفر. (1383). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. چاپ هفتم. تهران: انتشارات طهوری.
ـ شایگان، داریوش. (1383). ادیان و مکتبهای فلسفی هند. چاپ پنجم. جلد اوّل. تهران: مؤسسه انتشارات امیر کبیر.
ـ ضیایی، عبدالحمید (1388). «بررسی تطبیقی فنا و نیروانا در آموزه‌های بودا، کارلوس کاستاندا و مولانا». پژوهشنامه فرهنگ و ادب. س5. ش 9. صص 258ـ275.
ـ کاکایی، قاسم. ( 1386).«نیستی و کارکرد آن در مباحث الهیات در نگاه مولانا و مایستر اکهارت». پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت). س5. ش2. صص39ـ62.
ـ محمدی، علی (1386). «از عدم تا عدم». فصلنامه دانشکده ادبیات وعلوم انسانی. س 1. ش3. صص139ـ162.
ـ مولوی، جلال الدین محمد بلخی، (1386). مثنوی معنوی. به تصحیح و پیشگفتار عبدالکریم سروش. چاپ نهم. پاییز. 6ج. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
ـ ـــــــــــــــــــــــــــــــــ. (1388). غزلیات شمس تبریز. مقدمه، گزینش و تفسیر محمّد رضا شفیعی کدکنی. چاپ چهارم. تهران: انتشارات سخن.
ـ نراقی، آرش. ( 1388). آینه جان. چاپ اوّل، زمستان. تهران: نشر نگاه معاصر.
ـ نگوین تی هین، زیانگ (1390). بررسی تطبیقی مفهوم عدم در مثنوی مولوی و متون بودایی (پراجنیاپارمیتا و مادیامیکاکاریکا). پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم انسانی. دانشگاه تربیت مدرس.
ـ نوروزی، اصغر (1390). اعیان ثابته در عرفان اسلامی. چاپ اول. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی.
ـ نیکلسون، رینولد الین. (1388). تصوف اسلامی رابطه انسان و خدا. ترجمه محمّد شفیعی کدکنی. چاپ چهارم. تهران: انتشارات سخن.
ـ ـــــــــــــــــــ . (1384). شرح مثنوی معنوی مولوی. ترجمه و تعلیق از حسن لاهوتی. چاپ سوّم. 6 ج. تهران: شرکت نتشارات علمی و فرهنگی.
منابع غیرفارسی
- Bồ Tát, Long Thọ . (2001). Trung Quán Luận. Dịch Và Giải CHT Chánh Tấn Tuệ. Hà Nội: Nhà Xuất Bản Tôn Giáo Hà Nội.
- ______________. (2001). Trung Luận. Hán Dịch Cưu Ma La Thập. Mục Thích Phạm Chí Thanh. Việt Dịch Và Tóm Tắt Thích Thiện Siêu. Hồ Chí Minh: Nhà Xuất Bản Thành Phố Hồ Chí Minh.
- _______________. (2003). Trung Luận Yếu Giải. Hán dịch Thích Trí Dụ. Việt Dịch Giải Minh. Hà Nội: Nhà Xuất Bản Tôn Giáo.
- _______________.( 2003). Trung Luận. Hán dịch Tam tạng Pháp sư Cưu- Ma- La- Thập, Việt dịch Thích Nữ Chân Hiền. Hà Nội: Nhà Xuất Bản Tôn Giáo.
- Conze, Edward. (1983). Buddhist Thought In India. Second Edition. London:George Allen & Unwin.
- Conze, Edward.. (2003). Lược sử Phật Giáo . Dịch và chú giải Nguyễn Minh Tiến. Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh.
- Đạt Lai Lạt Ma, Tenzin Gyatso. (2003). Tánh Không, thuyết tương đối, và vật lý học lượng tử. Dịch Trần Uyên Thi. Hồ Chí Minh: Nhà Xuất Bản Thành Phố Hồ Chí Minh.
- Đức Phật(2003). Kinh Đại Bát Nhã Ba La Mật Đa . Hán dịch Tam Tạng Pháp Sư Huyền Trang, Việt dịch Hòa Thượng Thích Trí Nghiêm, Khảo dịch Hòa Thượng Thích Thiện Siêu. 24 Tập. Sài Gòn.
- Eliade, Mircea (1995). The Encyclopedia of Religion. New York: Macmillan Publishing Company.
- Hồng Dương Nguyễn Văn, Hai. (2001). Tìm Hiểu Trung Luận Và Không Tánh. Hà Nội: Nhà Xuất Bản Tôn Giáo.
- ____________________. (2003). Luận Giải Trung Luận Tánh Khởi Và Duyên Khởi. Hà Nội: Nhà Xuất Bản Tôn Giáo.
- Minh, Thông. (1999). Từ Điển Phật Học. Hồ Chí Minh: Nhà Xuất Bản Hồ Chí Minh.
- Nishitani, Keiiji. (1982). Religion and Nothingness ( What is Religion?). Translated by Jan Van Bragt. London: University of California PressmLtd.
- Schumann, H.W(1997). Đức Phật Lịch Sử . Dịch Nguyên Tâm Trần Phương Lan. Hồ Chí Minh: Viện Nghiên Cứu Phật Học Việt Nam.
- Thích, Nữ Giới Hương . (2009). Vòng Luân Hồi. Hồ Chí Minh: Nhà Xuất Bản Hồ Chí Minh.
- Thích, Nữ Giới Hương. (2005). Bồ Tát và Tánh Không trong Kinh tạng Pali và Đại Thừa. Thành Phố Hồ Chí Minh: Tủ sách Bảo Anh Lạc.
- Thích, Tâm Thiện. (1999). Lịch sử tư tưởng và triết học tánh không. Thành phố Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản thành phố Hồ Chí Minh.