3
کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه کوثر بجنورد
چکیده
جریان شعر زبان یا مقوله زبانیت که در ادبیات معاصر فارسی به اسم رضا براهنی شناخته میشود، یکی از مهمترین جریانهای شعری پستمدرن است که قائل به اهمیت و اولویت بخشیدن به زبان در قیاس با معنا است. این مقوله هرچند از جهت مبانی و سرایش اشعار با اسم براهنی پیوند یافته است، اما اصول و مبانی این نظریه در اشعار پستمدرنیستی دیگر کشورهای جهان قابل ردیابی است. در شعر عربی شاعر نوپرداز و سورئالیستی لبنانی، ودیعسعاده، از این نظر قابل بحث بررسی است. اصول نظری مقوله زبانیت توسط براهنی تبیین شده و مجموعه شعری خطاب به پروانهها در ذیل همین نظریه توسط شاعر سروده و منتشر شده است. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی در صدد است با تکیه بر همین نظریه، یعنی نظریه زبانیت براهنی، به مطالعه تطبیقی اشعار رضا براهنی و ودیع سعاده شاعر معاصر لبنانی بپردازد تا همسانی و قابلیت نقد و بررسی اشعار یک شاعر لبنانی با مقوله زبانیت به طور دقیق و نظاممند واکاوی شود. این مقاله کوشیده است میزان توجه دو شاعر به زبان و ویژگیهای فرمی و صوری و طرحها و جلوههای محض زبانی را کشف و آشکار سازد.
امینی، ادریس (1393ش). سورئالیسم در شعر أنسی الحاج، مجموعه لن، ادب عربی، شماره 2 صص: 8- 22.
بشر دوست،مجتبی(1379). در جستجوی نیشابور، تهران: نشر ثالث.
براهنی، رضا (1358). ظل الله، شعرهای زندان، چ2، تهران: امیرکبیر
--------- (1374). گزارش به نسل بیسنّ فردا، تهران: مؤلف
--------- (1383). نظریه زبانیت در شعر، کارنامه، صص13-16.
------- (1390). خطاب به پروانهها و چرا من دیگر شاعر نیمایی نیستم، چ4، تهران: مرکز
شفیعی کدکنی، محمد رضا.(1370)، موسیقی شعر، ج3، تهران: انتشارات آگاه.
ندرلو، بیت الله(1390).«نظریهی بازیهای زبانی وینگنشتاین یک نظرگاه فلسفی پست مدرن دربارۀ زبان»، غرب شناسی بنیادی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ش 1، س 2، صص87-100.
سیدحسینی، رضا (1366). مکتبهای ادبی، تهران، چاپ اول: نیل.
جاسم، محمد (1394). رمز و اسطوره در شعر معاصر ایران و عرب، تهران، چاپ اول، نشر نگاه.
حسینیمؤخر، سیدمحسن (1382). ماهیت شعر از دیدگاه منتقدان ادبی اروپا از افلاطون تا دریدا، فصلنامة پژوهشهای ادبی، سال اول، شماره 2، ص 90-73.
داد، سیما (1385). فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران، چاپ اول، مروارید.
فتوحی، محمود (1390). بلاغت تصویر، چاپ دوم، تهران: انتشارات سخن.
مختاری،محمد(1379). اسطوره زال، چاپ اول،تهران: انتشارات توس.
منابع عربی
ابوشریفة، عبدالقادر (2008). مدخل إلى تحلیل النص الادبی، الأردن: دارالفکر.
جیده، عبدالمجید (1986). الإتجاهات الجدیدة فی الشعر العربی المعاصر، طرابلس: دارالشمال للطباعة والنشر و التوزیع.
الجاحظ، عمر بن بحر (1969). الحیوان، تحقیق و شرح: عبدالسلام محمد هارون، بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
الحاوی، إیلیا (1986). فی النقد والأدب، بیروت، الطبعة الأولی: دارالکتاب اللبنانی.
سعاده، ودیع (2016). الأعمال الشعریة، سوریه: دار أبابیل.
مرعی الویس، مولود (2020). «اللغة الشعریة و الدلالة دراسة فی قصائد للشاعر عبدالرزاق الربیعی»، مجلة جامعة تکریت للعلوم الانسانیة، العدد(8)،المجلد(27).
الورقی، سعید (1983). لغة الشعر العربی الحدیث، القاهرة: دارالمعارف
ستاری,الهه , شمس آبادی,حسین و فیضی,رفعت . (1403). بررسی تطبیقی جلوه های «زبان آشفتگی» در شعر رضا براهنی و ودیع سعاده بر پایه نظریه زبانیت. پژوهش های ادبیات تطبیقی, 12(2), 73-102.
MLA
ستاری,الهه , شمس آبادی,حسین , و فیضی,رفعت . "بررسی تطبیقی جلوه های «زبان آشفتگی» در شعر رضا براهنی و ودیع سعاده بر پایه نظریه زبانیت", پژوهش های ادبیات تطبیقی, 12, 2, 1403, 73-102.
HARVARD
ستاری,الهه,شمس آبادی,حسین,فیضی,رفعت. (1403). 'بررسی تطبیقی جلوه های «زبان آشفتگی» در شعر رضا براهنی و ودیع سعاده بر پایه نظریه زبانیت', پژوهش های ادبیات تطبیقی, 12(2), pp. 73-102.
CHICAGO
الهه ستاری, حسین شمس آبادی و رفعت فیضی, "بررسی تطبیقی جلوه های «زبان آشفتگی» در شعر رضا براهنی و ودیع سعاده بر پایه نظریه زبانیت," پژوهش های ادبیات تطبیقی, 12 2 (1403): 73-102,
VANCOUVER
ستاری,الهه,شمس آبادی,حسین,فیضی,رفعت. بررسی تطبیقی جلوه های «زبان آشفتگی» در شعر رضا براهنی و ودیع سعاده بر پایه نظریه زبانیت. پژوهش های ادبیات تطبیقی, 1403; 12(2): 73-102.