واکاوی مفاهیم «نیروگذاری روانی» بر روی اثر «در سفر» از «مهشید امیرشاهی» بر اساس نظریان «اریک برن»

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، دانشکده ادبیات و علوم انسانی
2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران، تبریز
چکیده
«تحلیل رفتار متقابل» مجموعه‌ای است از راهکارهای روان‌شناختی در مورد پاسخ به این که ذهن چگونه کار می‌کند، چرا تصمیم به انجام کاری می‌گیریم و چگونه عملی شدن کاری را متوقف می‌کنیم.

مقاله حاضر بر اساس نظریات «اریک برن» و چگونگی تغییر حالات درونی «والد ، بالغ ، کودک » به بررسی مؤلّفه‌های «نیروگذاری روانی» در اثر «در سفر» پرداخته است. آن‌چه در تبادلات و تعاملات «برندگان و بازندگان» شخصیت‌های «در سفر» نمود دارد، قدرت «نیروگذاری روانی» در هر یک از اضلاع این هرم است. طبق تحلیل مؤلفه‌ها، حالت «والد» بسامد بالاتری نسبت به «بالغ و کودک» دارد و قدرت یافتن «والد» جهت مذاکرات و تبادلات ذهنی و رفتاری میان افراد را مشخّص می‌کند.

تحقیق حاضر به روش تحلیلی ـ توصیفی به بررسی شخصیت‌های رمان بر اساس نظریه‌ روان‌شناختی تحلیل رفتار از «اریک برن» پرداخته است و در تلاش است که به این پرسش پاسخ بدهد: «مؤلفه‌های واکاوی روانی در اثر «در سفر» از «مهشید امیرشاهی» کدامند؟» دوره‌ معاصر ارتباط مفهومی بسیاری از علوم مانند ادبیات و علم روان‌شناسی، پیوند چارچوب ادبی رمان و آثار داستانی را با نظریه‌ها و ادراکات روان‌شناختی نوین نمایان می‌سازد.

داده‌های این تحقیق، از عبارات و جملاتی که مربوط به حوزه‌ «نیروگذاری روانی» در رمان مذکور است، استخراج گردید، تا با بررسی قسمت‌هایی از رمان «در سفر» که در آن مصادیق «نیروگذاری روانی» منطبق با مکتب نوین تحلیل رفتار «برن» نمود دارد، پربسامدترین کارکرد هرم حالات درونی در چارچوب رفتار متقابل، تحلیل شود. آن‌چه در پژوهش بینارشته‌ای حاضر و بر اساس واکاوی روابط بر پایه سیستم تحلیل رفتار بدست آمد، تلفیق زیرساخت‌های رمان با نظریات روان‌شناختی مکاتب نوین است، و این مهم که، «والد» به عنوان حوزه مبدأ در مؤلفه نیروگذاری روانی شناخته شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1. برن، اریک. (۱۳۹۳). بعد از سلام چه می‌گویید، ترجمه‌ی مهدی قراچه داغی، چاپ دوم، تهران: انتشارات پیکان.
2. ................ (۱۳۹۴). تحلیل رفتار متقابل، ترجمه‌ی اسماعیل فصیح، چاپ هفتم، تهران: نشر نو.
3. ............... (1380). بازی‌ها، ترجمه‌ی اسماعیل فصیح، تهران: انتشارات ره آوند.
4. تریسی، برایان. (1388). مدیریت بحران، ترجمه‌ی فاطمه محمدی، چاپ دوم، تهران: انتشارات اشکذر.
5. جونز، ون- استوارت، یان. (1394). تاملی در روانشناسی تجربی تحلیل رفتار متقابل، ترجمه‌ی بهمن دادگستر، چاپ بیست و سوم، تهران: نشر دایره.
6. جیمز، موریل. (1392). تحلیل رفتار متقابل برای پدرها و مادرها، ترجمه‌ی رضا سیفی و کیارا مرتضوی، تهران: نشر پیکان.
7. دوباتن، آلن. (1399). اضطراب موقعیت، ترجمه‌ی سید حسن رضوی، چاپ پانزدهم، تهران: انتشارات میلکان.
8. شوپنهاور، آرتور. (1398. هنر همیشه بر حق بودن، ترجمه‌ی عرفان ثابتی، چاپ پانزدهم، تهران: انتشارات ققنوس.
9. فروم، اریک. (1399). گریز از آزادی، ترجمه‌ی عزت ا... فولادوند، چاپ بیست و سوم، تهران: انتشارات مروارید.
10. گلسر، ویلیام. (1399). واقعیت درمانی، ترجمه‌ی علی صاحبی، چاپ ششم، تهران: انتشارات سایه‌ی سخن.
11. منینگر، جات. (1392). موفقیت با تحلیل رفتار متقابل، ترجمه‌ی مهرداد فیروزبخت، چاپ دوم، تهران: انتشارات آگاه.
12. هریس، توماس. (1393). من خوبم تو خوبی، ترجمه‌ی بیتا حکمی، چاپ یکم، تهران: انتشارات نامک.
13. شاملو، سعید. (1388). مکاتب و نظریه‌ها در روان‌شناسی شخصیت، چاپ نهم، تهران: انتشارات رشد.
14. امیرشاهی، مهشید. (1374). در سفر، چاپ اول، تهران: شرکت کتاب.