جایگاه خواسته‌ و نیاز زنان در ادبیات ایران و اسپانیا (مطالعه موردی: داستان کوتاه "لاک صورتی" جلال آل احمد و نمایشنامه‌ "یرما" فدریکو گارسیا لورکا)

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 عضو هیئت علمی گروه اسپانیائی دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی دانشگاه علامه طباطبائی
2 عضو هیئت علمی(استادیار) گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات فارسی و زبان های خارجی دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
در ادبیات جهان تا به امروز صرف‌نظر از اینکه نویسندگان یا شاعران از کدام اقلیم جغرافیایی باشند و به کدام دوره از تاریخِ کدام کشور تعلّق داشته باشند؛ همواره از دنیای زنان نوشته‌اند و چه بسا اندیشه‌هایی یکسان و مشابه را نیز در خلق آثارشان متجلّی ساخته‌اند. در این پژوهش تطبیقی در وهله نخست جایگاه، نقش و ویژگی‌های زنان و سپس نیازها و خواسته‌های آنان در جامعه و خانواده در ادبیات ایران و اسپانیا مورد بررسی قرار می‌گیرد. در جهت محدود ساختن حوزه مطالعاتیِ پژوهش به داستان کوتاه"لاک صورتی" جلال آل‌احمد و نمایشنامه‌ "یرما" از فدریکو گارسیا لورکا به عنوان دو اثر از دو نویسنده صاحب نام و صاحب‌نظر در هر دو کشور اکتفا شده‌است. در آغازِ جستار برای آشناییِ بیشتر با گرایش‌هایِ فکریِ هر دو نویسنده به معرّفی اجمالی تاریخ زندگی و فعالیّت‌های سیاسی- اجتماعی- فرهنگی ایشان پرداخته شده؛ در ادامه با تکیه بر متن دو داستان و تحلیل محتوای آن، دربارۀ نیاز و خواستۀ زنان که در این پژوهش درونمایۀ اصلی داستان قلمداد شده سخن به میان آمده است. اینکه در این دو داستان چگونه این خواسته‌ها و نیازها در ارتباط با مردان، خانواده، جامعه و سنّت‌های آن توصیف و تعریف شده است و اینکه چگونه با توجه به تفاوت مردان و زنان با یکدیگر به این خواسته‌ها و نیازها پاسخ داده می‌شود از جمله مباحثی است که در این پژوهش بررسی گردیده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اسحاقیان، جواد.( 1385). سایه‌های روشن در داستان‌های جلال آل احمد. تهران: گل آذین.
آل احمد، جلال؛ (1387). لاک صورتی در مجموعه سه تار. تهران: جامه‌دران، چ4.
پاینده، حسین. (1389). داستان کوتاه در ایران: داستانهای رئالیستی و ناتورالیستی. ج1؛ تهران: نیلوفر.
---------- . (1390). رمان رئالیستی یا سند اجتماعی؟ نگاهی به مدیر مدرسه آل‌احمد؛ جلال پژوهی: مجموعه مقالاتی دربارۀ آرا و اندیشه‌های جلال آل‌احمد به قلم گروهی از نویسندگان به کوشش محمود بشیری. تهران: خانه کتاب، چ1.
راس، آلن. (1373). روانشناسی شخصیّت. ترجمه سیاوش جمالفر. تهران: رسد
سلیمی کوچی، ابراهیم و فاطمه سکوت جهرمی؛ (1392). روایت دو زن از کوچ دو روشنفکر غروب جلال و وداع با سارتر. پژوهش ادبیات معاصر: دوره 18شماره2،صص109-126
شاملو، احمد؛ (1359). ترانه شرقی و اشعار دیگر. تهران: ابتکار.
شفیعی، مهدی؛ رها شده در دستان باد؛ نگاهی به نمایشنامه یرما؛ نمایش: سال پانزدهم. شماره 167صص34-35
شهرامی، محمدباقر؛ (1389). نقد روانشناسانه داستان لاک صورتی. کتاب ماه ادبیات؛ شماره 44پیاپی 158؛
علیزاده، عزیزالله. (1376). بینش جلال آل‌احمد. تهران: فردوس، چ1.
قره‌باغی، علی اصغر؛ (1382). فدریکو گارسیا لورکا. تهران: ابتکار نو.
کمالی، محمدرضا و شاهپور شهولی؛ (1384). ردپای فمنیسم در آثار جلال آل‌احمد. ماهنامه حافظ: شماره11، صص56-62.
کمالی، محمدرضا. (1385). تکاپو در یأس؛ بررسی اندیشه‌های جلال آل‌احمد در قیاس با دیگر روشنفکران. شیراز: نوید شیراز، چ1.
لورکا، فدریکو گارسیا. (1385). سه نمایشنامه(عروسی خون، یرما، خانه برنادا آلبا). ترجمه احمد شاملو. تهران: چشمه، چ3.
مزلو، آبراهام. (1367). روانشناسی شخصیّت سالم. ترجمه شیوا رویگریان. تهران: سازمان چاپ هدف.
میرزائی، حسین. (1380). جلال اهل قلم (زندگی، آثار و اندیشۀ جلال آل‌احمد). تهران: سروش(انتشارات صدا و سیما؛ اداره کل تحقیق و توسعه صدا)
ندا، طه. ادبیات تطبیقی. (1380). ترجمۀ زهرا خسروی. تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
Feal Deibe, Carlos. Lorca: tragedia y mito. Ottawa: Dovehouse Editions, 1989.
García Lorca, Federico: Bodas de sangre, Madrid, Cátedra, 2004
García Lorca, Federico: La casa de Bernarda Alba,Madrid, Cátedra, 2005
García Lorca, Federico: Yerma,Madrid, Castalia, 2003
Garia Lorca, Federico. ¨ Obras completas¨ 23a ed.,Madrid, Aguilar, Cincuentenario,1989-90
Gutiérrez, Mariela. Rosario Ferré en su edad de oro: heroínas subversivas de Papeles de Pandora y Maldito amor. Madrid: Editorial Verbum, 2004.
Hyde, Janet Shibley. Psicología de la mujer: la otra mitad de la experiencia humana. Madrid: Morata, 1995.
Reed Shaffer, David. Psicología del desarrollo: infancia y adolescencia. México: International Thomson Edits, 2007.
Revista de Lenguas Modernas, N° 19, 2013 / 111-124 124 / ISSN : 1659-1933