بررسی تطبیقی متن «مردی که دیگر نخندید» اثر ویلیام موریس و داستان "گنبدسیاه" از هفت پیکرنظامی‌ براساس نظریه بینامتنیت ژولیا کریستوا

نوع مقاله : پژوهشی کیفی

نویسندگان
1 هیات علمی دانشگاه آزاد بروجرد
2 دانشجوی دکتری
چکیده
فرهنگ، ادبیّات و افسانه‌های مشرق زمین، از دیرباز مورد توجّه مستشرقان و پژوهشگران غربی بوده، یکی از این علاقمندان به شعر و ادب فارسی، ویلیام موریس انگلیسی است که ضمن آشنایی با فرهنگ غنی ایران و ادبیّات فارسی، کتاب مردی که دیگر نخندید را به پیروی از گنبد سیاه، در منظومه هفت پیکر نظامی گنجه ای پدید آورد. وی می‌کوشید تا شخصیت، فضای داستان، نمادها، رنگ، لباس و سایر عناصر داستان با هفت پیکر سازگاری داشته باشد. منظومه‌ی هفت پیکر یا هفت گنبد، یکی از آثار غنایی نظامی که تحّول روحی بهرام پادشاه ایران را به صورت نمادین گزارش کرده است. بهرام، هفت شهدخت از هفت کشور خواستگاری کرده، آنان را بانوان هفت کاخ با شکوه گردانید و هر شب میهمان یکی از آنان می‌شد تا با شنیدن قصّه‌ای وقت گذرانی و شادخواری کند. سرانجام در پایان هفته که میهمان گنبد سیاه بود دُرسَتی شاهدخت ایرانی قصه ای از فرهنگ ایران زمین نقل کرد که بهرام را متحول نمود. این پژوهش مانند دیگر جُستارهای علوم انسانی به روش تحلیل محتوا و با استفاده از اسناد و منابع معتبرکتابخانه‌ای، اثرپذیری و منظومه ویلیام موریس را از گنبد سیاه نظامی مورد بررسی قرارداده و به این نتیجه دست یافته است که اثر ویلیام موریس از نظر ساختار و محتوا همچون نهالی با طراوت و در سایه سار درخت تناور هفت پیکر نظامی بالیده، سپس در گلستان شعر و ادب اروپا به بار نشسته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


1. آذر، امیر اسماعیل، (1394)، ادبیّات ایران در ادبیّات جهان، تهران: نشر سخن
2. تلمذحسین، (1379)، مرات المثنوی، تصحیح و مقدمه، بهاالدین خرمشاهی، تهران: نشر گفتار.
3. احمدنژاد، کامل، (1379)، تحلیل آثار نظامی‌، تهران: علمی‌.
4. حمیدیان، سعید، (1379)، شاهنامه فردوسی، براساس چاپ مسکو، جلد 7-6، تهران: نشر قطره.
5. ــــــــ ، ـــــ ، (1388)، آرمانشهر زیبایی، گفتارهایی در شیوه بیان نظامی‌، تهران: علم و دانش.
6. رزمجو، حسین، (1372)، انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم.
7. زرین کوب، عبدالحسین، (1372)، با کاروان حله، انتشارات علمی، چاپ هفتم.
8. ــــــــــــــ ، ــــــــــــ ، (1369)، نقد ادبی، انتشارات امیرکبیر، چاپ چهارم، جلد اول.
9. ــــــــــــــ ، ــــــــــــ ، (1372)، پیرگنجه در جستجوی ناکجاآباد، تهران: انتشارات علمی‌.
10. شمیسا، سیروس، (1366)، فرهنگ تلمیحات، انتشارات فردوس، چاپ اول.
11. صفا، ذبیح الله، (1362)، تاریخ ادبیّات در ایران، انتشارات فردوس، جلد 4.
12. صفاری، کوکب (صورتگر)، (1357)، افسانه‌ها و داستان‌ها ایرانی در ادبیّات انگلیسی، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران
13. فاضلی، قادر، (1388)، هفت پیکر، فرهنگ موضوعی آثار نظامی‌(4)، تهران: انتشارات بین المللی الهدی
14. محجوب، محمّدجعفر، (1393)، از هفت پیکر تا هشت بهشت تأملاتی در شعر فارسی، تهران: مروارید.
15. معین، محمّد، (1338)، تحلیل هفت پیکر، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
16. موریس، ویلیام، ( 1971/م)، مردی که دیگر نخندید، لندن، انگلستان.
17. میرهاشمی، مرتضی، (1388)، منظومه‌های کهن عاشقانه از آغاز قرن ششم، تهران: نشر چشمه، چ دوم.
18. نظامی‌، الیاس بن یوسف، (1363)، سبعه، هفت پیکر، با تصحیح حسن وحید دستگردی، تهران: علمی‌.
19. ــــــ، ــــــــــــــــــــــ ، (1376)، هفت پیکر، تصحیح سعید حمیدیان، تهران: نشر قطره
20. همایی، جلال الدین، (1370)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: نشر هما، چاپ هفتم.
فهرست مقالات:
1. پژوهش (کار پژوهش و پژوهش نامه نویسی)، نقل از آیین تحقیق، اثر دکتر اریان پور، دانشکدۀ هنرهای زیبا، تهران: 1354، ص2.
2. صدرایی، رقیه؛ ابراهیمی پور، آزاده، (1399)، تطبیق منظومه «لیلی و مجنون» و نمایشنامه «سیرانو دوبرژراک» از منظر بیش متنیت ژرارژنت، مطالعات ادبیّات تطبیقی، جیرفت، سال چهاردهم، ش 56.
3. یاحقّی، محمّدجعفر، (1388)، تحلیل نماد غار در هفت پیکر نظامی‌، پژوهش‌های زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه اصفهان، دوره‌ی جدید، شماره 4.