نقد فرهنگی ادبیّات تطبیقی از دیدگاه عزّالدین مناصره

نوع مقاله : پژوهشی کیفی

نویسندگان
1 هیئت علمی دانشگاه رازی
2 دانشجوی دکترای دانشگاه رازی
چکیده
عزالدین مناصره (1946- اکنون)، شاعر و ناقد فلسطینی‌تبار از پژوهشگران برجسته ادبیّات تطبیقی به‌شمار می‌آید که موضع­گیری متفاوتی نسبت به ادبیّات تطبیقی و ماهیّت فرهنگی آن دارد. وی در این حوزه، با نگاهی نقدی به بررسی امپریالیسم فرهنگی غرب در جریان جهانی شدن ادبیّات به طور عام و پژوهش‌های ادبیّات تطبیقی به طور خاص پرداخته است. رویکرد فرهنگی-سیاسی، با اتکا بر گفتمان ساختارشکنانه ژاک دریدا، چارچوبی است که ناقد از آنها سود جسته و به یاری آن، ضمن بررسی مکاتب نقد ادبی، به بررسی آرای نظریه‌پردازان و پژوهشگران عرصه ادبیّات تطبیقی و زوایای پنهان و هدفمند آن پرداخته است. یافته‌های پژوهش، بیانگر آن است که مناصره با وام‌گیری نگرش دریدایی به پروژه «دیگری‌سازی»، به دگرگونه فهمیدن و اندیشیدن در پژوهش‌های ادبیّات تطبیقی، نحوه بازنمایی غرب از شرق و برتربینی سلطه‌گر بر سلطه‌پذیر و واسازی این نوع نگرش و سپس ردیابی تداوم آن در مطالعات تطبیقی پرداخته است. در این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی، به معرّفی و تحلیل دیدگاه‌های عزالدین مناصره در نقد فرهنگی تطبیقی پرداخته می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ـ ابن‌بادیس، عبدالحمید (1368). مؤلفات عبدالحمید ابن‌بادیس. اعداد و تصنیف عمار الطالبی. دمشق: دارالیقظه العربیه.
ـ احمدی، بابک (1389). ساختار و تأویل متن. چاپ دوازدهم، تهران: مرکز.
ـ جلالی، بومدین (2008). «اهتمامات الأدب المقارن فی الجزائر». التبیین. ع 29. صص: 17- 38.
ـ حنون، عبدالمجید (2004). «أبوالعید دودو والأدب المقارن فی الجزائر». مجله اللغه العربیه، مجله المجلس الأعلی اللغه العربیه. عدد خاص. صص: 111-121.
ـ حیدری، فاطمه و علی علیزاده (1393). «نقش استراتژی ترجمه در جلوگیری از نفوذ زبانی و فرهنگی زبان مبدأ فرادست در زبان مقصد فرودست؛ مطالعه موردی رمان (Scarlet Letter The) و ترجمه آن: داغ ننگ». فصلنامه مطالعات زبان و ترجمه (دانشکده ادبیّات و علوم انسانی)، علمی-پژوهشی، سال 47، شماره 3، صص: 97- 112.
ـ الخطیب، حسام (1999). آفاق الأدب المقارن عربیاً و عالمیاً. دمشق: دارالفکر.
ـ زینی‌وند، تورج و روژین نادری (1396). «ادبیّات تطبیقی در الجزایر؛ از استعمار تا بهار سیاسی». دو فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش‌های ادبیّات تطبیقی. 5/3، صص: 151- 175.
ـ شمیسا، سیروس (1388). نقد ادبی. چاپ سوم، تهران: میترا.
ـ شورل، آیو (1389). ادبیّات تطبیقی. ترجمه طهمورث ساجدی. چاپ دوم، تهران: امیرکبیر.
ـ ضیمران، محمد (1379). ژاک دریدا و متافیزک حضور. تهران: هرمس.
ـ فتوحی، محمود (1388). «بازتاب ایدئولوژی در سبک و گفتمان». کاروند پارسی: www.karsi.blogfa.com > post-59
ـ القصیری، فیصل صالح (2006). بنیه القصیده فی شعر عز الدین المناصره. عمان: دارمجدلاوی.
ـ محمّدی، ابراهیم و حسن امامی (1390). «کارکردهای ترجمه در حوزه ادبیّات ملل؛ با تکیه بر ادبیّات فارسی و عربی». فصلنامه مطالعات ترجمه. سال نهم، شماره 33، صص: 7- 22.
ـ محیدلی، فوزی (1987). تحول یومی إلی شعر أسطوری. بیروت: المؤسسه العربیه للدراسه والنشر.
ـ مناصره، عزّالدین (2005). النقد الثقافی المقارن؛ منظور جدلی تفکیکی. الطبعه الأولی، عمان- اردن: دارمجدلاوی.
ـ موسی‌آبادی، علیرضا و شعیب بهمن (1392). «پراگماتیسم و سیاست: بررسی و نقد پراگماتیسم در قلمرو سیاست و حکومت». فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا. 2/5، صص: 89- 123.