مراتب انسانی از منظر مولوی و کی‌یرکگارد

نویسنده
مربی/ دانشگاه مجازی المصطفی
چکیده
تطبیق آرای اندیشمندان سبب می‌شود تا به درک مشترکی از نوع بینش آنان برسیم. در این پژوهش با روش تطبیقی، مراتب انسانی را از منظر جلال الدین محمد مولوی (604 ـ 672ه.ق)، عارف و شاعر شرقی و سورن کی‌یرکگارد (1855 ـ 1813م)، پدر مکتب اگزیستانسیالیسم بررسی کرده‌ایم. مولوی و سورن کی‌یرکگارد، دو تن از متفکران تاریخ بشرند که به دلیل اشتراک و همگونی نوع نگاهشان به هستی، آرای مشترکی داشته‌اند و این اشتراک آرا به‌ویژه درباره انسان و مراتب انسانی جای تأمل دارد. آنان در مقام متفکران دینی، از دو سوی عالم و در دو زمان ناهمگن، فرد را مسئول سرنوشت خود می‌دانند. هر دو برای کمال انسانی مراتب و مراحلی قائل‌اند؛ مولوی برای تبدیل شدن به انسان کامل که مقام والای انسانی است عبور از دو مرحله‌ی انسان ناقص و مجاهد را متذکر می‌شود و کی‌یرکگارد نظر خود را در قالب سه سپهر زیباشناسانه، اخلاقی و دینی مطرح می‌کند. این مراحل و مراتب، قرابت زیادی با هم دارند که به شرح آن پرداخته‌ایم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


- قرآن مجید.
- آدامز، رابرت مری هیو (1374). « ادلۀ کییرکگارد بر ضد استدلال آفاقی در دین». نقد و نظر. ترجمۀ مصطفی ملکیان. ش 3 - 4. صص 89-94.
- اسلامی ندوشن، محمدعلی (1352). «حماسۀ انسان کامل در مثنوی مولانا». نگین. ش 106. ص13.
- اکبری، رضا (1384). ایمان‌گروی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
- اندرسون، سوزانلی (1385). فلسفۀ کییرکگارد. ترجمۀ خشایار دیهیمی. تهران: طرح نو.
- بلاکهام، هرولد جان (1376). شش متفکر اگزیستانسیالیست. ترجمۀ محسن حکیمی. تهران: مرکز.
- پورمحمدی، نعیمه (1390). ایمان و اخلاق مقایسۀ رویکرد الاهیات کییرکگارد و اشاعرۀ متقدم. قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
- جعفری، محمدتقی (1386). تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی جلال‌الدین محمد مولوی. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
- خرمشاهی، بهاء‌الدین (1383). حافظ‌نامه. تهران: علمی فرهنگی.
- دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران.
- روحانی، رضا (1384). «مولوی و آزادی». مطالعات عرفانی. ش 1. ص 123.
- زمانی، کریم (1382). میناگر عشق. تهران: نی.
- زند سلیمی، خالد (1390). «درآمدی بر اگزیستانسیالیسم». کتاب ماه فلسفه. ش 46. ص79.
- سبحانی، محمدتقی (1382). «علم عقل و عشق در مثنوی مولوی». نقد و نظر. ش 31 - 32. صص 353-354.
- صابر، غلام (1388). کییرکگارد و اقبال فیلسوفان عشق. ترجمۀ محمد بقایی ماکان. تهران: یادآوران.
- فروزانفر، بدیع‌الزمان (1388). شرح مثنوی شریف. تهران: زوار.
- فلین، توماس (1391). اگزیستانسیالیسم. ترجمۀ حسین کیانی. تهران: بصیرت.
- فیضی، کریم (1389). شعاع شمس غزلیات شمس تبریزی به روایت دکتر دینانی. تهران: اطلاعات.
- کاپلستن، فردریک (1389). فلسفۀ معاصر. ترجمۀ علی‌اصغر حلبی. تهران: زوار.
- کاپوتو، جان دی (1389). چگونه کییرکگارد بخوانیم. ترجمۀ صالح نجفی. تهران: رخداد نو.
- کییرکگارد، سورن (1385). ترس و لرز. ترجمۀ عبد الکریم رشیدیان. تهران: نی.
- ـــــــــــــــــــــ (1374). «انفسی بودن حقیقت است». نقد و نظر. ترجمۀ مصطفی ملکیان. ش 3 - 4. صص 65-69.
- مطهری، مرتضی (1382). صد گفتار خلاصۀ آثار استاد شهید مرتضی مطهری. تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
- مولوی، جلال‌الدین (1382)، مثنوی معنوی (براساس نسخۀ تصحیح‌شدۀ رینولد نیکلسون). تهران: اهورا.
- -محمدی ری شهری، محمد (1386)، میزان الحکمه، ج8، قم، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث.
- ورنو ـ وال، روژه ـ ژان (1387). نگاهی به پدیدارشناسی و فلسفه‌های هست بودن. ترجمۀ یحیی مهدوی. تهران: خوارزمی.
- هابن، ویلیام (1376). چهار سوار سرنوشت. ترجمۀ عبدالعلی دستغیب، اصفهان، پرسش