دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران
چکیده
طنز یکی از شگردهای ادبی و همچنان یکی از شیوههای مبارزات کلامی است که شاعران در جوامع سیاسی خفقانآور برای نقد عملکرد زمامداران از آن بهره میبرند. در نوشتار حاضر نگارنده کوشیده است تا طنز اجتماعی- سیاسی را در اشعار باختری و مطر مورد بررسی قرار دهد. اساس طنز این دو شاعر انتقاد از شرایط نابسامان جامعه افغانستان و عراق به منظور اصلاح و زدودن فساد است که بدون تردید جلوههای مشترک طنز هردو شاعر دردمند را همین موضوع شکل داده است و از جانب دیگر هدف طنز این دوشاعر به هیچ وجه خنداندن دیگران نیست؛ بلکه طنز آنها اهداف کلان و ارزشمندی همچون استعمارزدایی و فسادزدایی را درپیدارد، در اشعار این دو شاعر مضامین مشترک زیادی دیده میشود که در این مقاله با روش توصیفی_تحلیلی به این مضامین مشترک و تطبیق اندیشههای دو شاعر پرداخته شده است در نتیجه میتوان گفت که همگونیهای زیادی میان طنز باختری و مطر وجود دارد از جمله برخورد انقلابی و تحولآفرین هردو شاعر با زمامداران عصر خود از رهگذر طنز، نقد فساد اداری، نقد استعمارستایی، دید اصلاحگرانه، بیانکردن درد مردم در قالب طنز و برخی مشابهتهای دیگری که در این مقاله به صورت مفصل به توضیح آن پرداخته شده است.