1- دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) ، s.ali.ghasem@gmail.com
2- دانشجوی دکتری ادبیات عرفانی دانشگاه بین المللی امام خمینی
چکیده: (5672 مشاهده)
طبیعت و عناصر آن در منظومه فکری بشر، نقشی محوری دارند. گیاه یکی از این عناصر طبیعی است که به شکل موازی و با خویشکاریهای مشابه در اساطیر ملل مختلف ظهور و بروز داشتهاست. این نقشمایهها به دلیل همراهی با آداب و رسوم آیینی و مقدساند. بازخوانی تطبیقی گیاهان اساطیری و خویشکاری آنها میتواند مبیّن نقش طبیعت بهویژه آشنایی با آبشخور مشترک آن در اسطورهسازی بشر باشد. این پژوهشِ توصیفی- تحلیلی براساس رویکرد تطبیقی مکتب امریکایی تلاش کردهاست این وجوه مشترک و عملکرد مشابه را در طبقهبندی ژرژ دومزیل واکاوی کند. از نتایج تحقیق برمیآید که گستره خویشکاری گیاهان، از اسطورۀ آفرینش و نمودهای آن در اسطوره ایزدان نباتی، فرایند زایش و تولد دوباره قهرمانان اسطورهای و حتی خویشکاری آنها در دگردیسی و یا خاصیت الهی بخشیدن به انسانها؛ چون تعلق رویینتنی و نامیرایی به آدمیان تا اساطیر مرگ و رستاخیز گیاهی ابرانسانهای مقدس به ادراک مناسبات انسان و گیاه در اساطیر ملل و نسبت آنها در جهانبینی نظامهای سهگانه اجتماعی عصر اسطورهای تعلق دارد. بر اساس این الگو، اغلب روایات اسطورهای گیاه تبار جهان برآمده از بینش طبقه روحانیان است که برای طبقه فرودست (توده کشاورز و تولیدکننده) در جهت حفظ زایش، حیات و استمرار آیینی آنها به شکل فلسفه مقدس حیات و بقا ایجاد شده است.
نوع مقاله:
پژوهشی کیفی |
موضوع مقاله:
پژوهشهای تطبیقی دریافت: 1397/2/4 | پذیرش: 1398/6/20 | انتشار: 1398/6/20