گونه شناسی تطبیقی درد و رنج در اشعار نیما یوشیج و نزار قبانی

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 دانشگاه علامه طباطبائی
2 دکتری زبان و ادبیات فارسی، مدرس دانشگاه فرهنگیان
چکیده
از دیرباز تاکنون، درد و رنج یکی از جلوه‌های برجستۀ زندگی بشری بوده است. این دو مفهو،م همواره معانی و مصادیق متعددی در زندگی انسان‌ها داشته که گاهی مخرب و گاهی سازنده بوده و طی ادوار گوناگون نیز همواره، بازتاب گسترده‌ای در ادبیات داشته است. با بررسی آثار نویسندگان و شاعران، می‌توان به گونه‌های متفاوت و مشخصی از درد و رنج در این آثار دست یافت. در پژوهش پیش رو، به روش تحلیلی- توصیفی، به گونه­شناسی درد و رنج در آثار دو شاعر معاصر ایرانی و عربی، یعنی «نیما یوشیج» و «نزار قبانی» به‌طور تطبیقی پرداخته­ شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد، می‌توان به گونه‌های مشترکی از ساحات گوناگون درد و رنج، مانند رنج­های­ ناشی از عشق، شاعر بودن، رنج ظلم و استبداد و درد اجتماعی در آثار هر دو شاعر دست یافت که دو گونۀ نخست از درد و رنج­های یادشده، بیشتر ماهیتی شخصی و فردی دارند و دو گونه دیگر، بیشتر ناظر بر رنج­های کلی و بشری هستند که این امر مهم گویای این است که درد و رنج در نظام فکری این دو شاعر، ساحتی چندگانه دارد و تک‌بعدی نیست. دغدغه­مندی و تصویرگری نیما یوشیج و نزار قبانی از مسائل جامعه سبب شده تا اشعار هر دو شاعر با انعکاس درد و رنج فراوان همراه گردد که البته این درد و رنج، از ناامیدی و بداندیشی سرچشمه نمی‌گیرند و به پوچ‌گرایی نیز منتهی نمی‌شوند؛ بلکه اغلب ریشه در امید به ایجاد تغییر دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


براهنی، رضا. (1380). طلا در مس. ج 1. تهران: زریاب.
پشت‌دار، علی‌محمد و نان‌آور، حمیدرضا. (1397). «مفهوم درد و رنج در شعر مهدی اخوان ثالث». پژوهشنامۀ اورمزد. ش 2(پی‌درپی 43). صص4-18.
تدین، مژگان. (1399). «گونه‌شناسی تطبیقی رنج در اشعار سهراب سپهری و امیلی دیکنسون.» پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد. دانشگاه علامه طباطبائی. استاد راهنما: علی‌اکبر عطرفی.
تیبیش، پل. (1366). شجاعت بودن. ترجمه مراد فرهادپور. تهران: علمی و فرهنگی.
تیواری، کدرانات. (1381). دین‌شناسی تطبیقی، ج 1. ترجمه مرضیه شنکایی. تهران: صحت.
درگاهی، محمود. (1377). نقد شعر در ایران(بررسی شیوه‌های نقد ادبی در ایران از آغاز تا عصر جامی). تهران: امیرکبیر.
قبانی، نزار. (1386). چه کسی معلم تاریخ را کشت؟. ترجمه مهدی سرحدی. تهران: کلیدر.
______ .(1395). از حروف الفبایم باش. ترجمه ستار جلیل‌زاده. تهران: گل‌آذین.
کریمی، لیلا. (1394). «بررسی درد و رنج انسان در شعر مهدی اخوان ثالث». پایان‌نامۀ کارشناسی-ارشد. دانشگاه لرستان. استاد راهنما: علی نوری.
کهدانی، محمدرضا. (1388). «بررسی و تحلیل درد و رنج در نگاه زن معاصر با تأکید بر اشعار فروغ فرخزاد و سیمین بهبهانی». پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد. دانشگاه پیام نور تهران. استاد راهنما: مصطفی گرجی.
گرجی، مصطفی. (1387). «درد و رنج در نگاه قیصر امین‌پور». پژوهش‌های ادبی. دوره 5. ش 20. صص 107-130.
ملکیان، مصطفی. (1381). «درد ازکجا؟ رنج از کجا». هفت آسمان. دوره 3. ش 24. صص 51-71.
_________. (1391). مهر ماندگار: مقالاتی در اخلاق‌شناسی. تهران: نگاه معاصر.
نوروزی داوودخانی، ثوراله، بزرگ بیگدلی، سعید و قبادی، حسینعلی (1388). «بررسی و تحلیل درد و رنج‌های بشری در اندیشۀ مولوی». ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی. دوره 5. ش 17. صص 25-61.
ویتن، وین. (1383). روانشناسی عمومی. ترجمه یحیی محمدی. تهران: روان.
یوشیج، نیما. (1393). مجموعه اشعار. تهران: آدینۀ سبز.
_______ . (1373). ارزش احساسات. تهران: گوتنبرگ.