پیشنهادهایی برای همگون‌سازی مؤلفه‌های سبک شبانی با توجه به ویژگی‌های بومی و فرهنگی ایران

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 دانشیار دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران
2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران
3 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
چکیده
ادبیات پاستورال چنان­که باید، در تحقیقات دانشگاهی ایران معرفی نشده است. سابقۀ این نوع ادبی به قرن سوم پیش از میلاد و اشعار تئوکریتوس بازمی‌گردد و مضمون اصلی آن، ستایش آرامش و زندگی بی‌آلایش روستایی است که طبیعت نیز در آن جایگاه مرکزی دارد. البته با مؤلفه‌های دیگری نیز تحدید شده که در مطالعات دانشگاهی ایران چندان به آن توجه نشده است. اغلب پژوهشگران ضمن تکرار مطالب نویسندگان حوزۀ ادبیات داستانی نتوانسته‌اند در جهت معرفی بهتر این گونۀ ادبی گامی بردارند و آن را در داستان و رمان خلاصه کرده‌اند؛ حال آن­که شعر شبانی نیز ویژگی‌هایی دارد که اگرچه تا حدود زیادی با داستان شبانی مشترک است، اما به دلیل زبان ویژۀ شعر، واجد بررسی‌های جداگانه است. در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی، کوشیده­ایم با استفاده از منابعی که در غرب به این گونۀ ادبی پرداخته­اند، ضمن آسیب‌شناسی تحقیقاتی که در ایران دربارۀ ادبیات روستایی انجام شده، مهم‌ترین مؤلفه‌های نوع ادبی پاستورال را معرفی و پیشنهادهایی در زمینۀ همگون‌سازی این مؤلفه‌ها با توجه به ویژگی‌های بومی و فرهنگی ایران ارائه کنیم. همچنین، با توجه به ویژگی‌های فرهنگی‌، اجتماعی و بومی ایران برای ادبیات بومی، اقلیمی، روستایی و شبانی حدود و ثغوری را تعیین و آن‌ها را بازتعریف کرده‌، و تقابل‌های بنیادینی که در خلق مضامین ادبیات شبانی دخیل هستند، متناسب با فرهنگ و اقلیم ایران تحلیل نموده­ایم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


احمدی ملکی، رحمان. (۱۳۷۸). «سروده‌ها و تصنیف‌های باران‌خواهی و خورشیدخواهی در آذربایجان»، شعر بهار، شمارۀ ۲۵، صص ۱۱۶-۱۲۱.
اسماعیل‌پور مطلق ، ابوالقاسم. (۱۳۸۷). اسطوره، بیان نمادین، چ دوم، تهران: سروش.
الیاده، میرچا. (۱۳۸۴). اسطورۀ بازگشت جاودانه، ترجمۀ بهمن سرکاراتی، تهران: طهوری.
پارساپور، زهرا. (۱۳۹۵). ادبیات سبز؛ مجموعه مقالات در نقد بوم‌گرایانۀ ادبیات فارسی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
جعفری (قنواتی)، محمدجواد. (۱۳۸۲). «در قلمرو ادبیات اقلیمی»، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شمارۀ ۶۵ و 66، صص 140-145.
دست‌غیب، سیدعبدالعلی. (۱۳۸۰). «دربارۀ ادبیات بومی»، ادبیات داستانی، شمارۀ 56، صص 14-17.
رسول‌زاده، میکائیل. (۱۳۸۸). روستانویسان ایران، تهران: پینار.
روحانی، مسعود و عنایتی قادیکلایی، محمد. (۱۳۹۴). «هویت بومی در شعر منوچهر آتشی»، پژوهشنامۀ ادب غنایی، سال سیزدهم، شمارۀ بیست و چهارم، صص ۱۶۹-۱۸۸.
سبزیان مرادآبادی، سعید و کزاری، میرجلال‌الدین. (۱۳۸۸). فرهنگ نظریه و نقد ادبی؛ واژگان ادبیات در حوزه‌های وابسته انگلیسی ـ فارسی، تهران: مروارید.
طوسی، علی‌اکبر. (۱۳۹۷). جامعۀ روستایی در ادبیات معاصر ایران با تکیه بر رمان (تبیین جامعه‌شناسی)، تهران: لویه.
علی‌نژاد، نگار و دیگران. (۱۳۹۴). «تبیین عناصر ادبیات روستایی در "نفرین زمین" و "الربیع العاصف"»، فصلنامۀ لسان المبین (پژوهش ادب عربی)، سال ششم، دورۀ جدید، شمارۀ ۱۹، صص ۷۶-۹۷.
فتوحی رودمعجنی، محمود. (۱۳۸۶). بلاغت تصویر، تهران: سخن.
کریمی فروتقه، محمد. (۱۳۹۰). «آواها و نواهای کار کشاورزی و شبانی در کاشمر»، فصلنامۀ فرهنگ مردم ایران، شماره ۲۵، صص ۱۵۵-۱۶۸.
گیفورد، تری. (۱۳۹۲). ادبیات شبانی، ترجمۀ مؤسسه خط ممتد اندیشه زیر نظر عباس ارض‌پیما، چ دوم، تهران: نشانه.
مختاباد، سیدمصطفی و قلیش‌لی، آتوسا. (۱۳۹۰). «کاوشی در سرچشمه‌های درام روستایی ایران (تأثیرپذیری اکبر رادی از نمایش‌نامۀ دایی‌وانیای چخوف)»، نقد ادبی، س۴، ش ۱۶، صص ۳۷-۵۴.
میرعابدینی، حسن. (۱۳۸۰). صد سال داستان‌نویسیِ ایران، جلد اول و دوم با تجدید نظر کلی، چ دوم، تهران: چشمه.
ولک، رنه. (۱۳۸۸). تاریخ نقد جدید، جلد اول، ترجمۀ سعید اربابی شیرانی، تهران: نیلوفر.
انگلیسی
Alpers. Paul. (1997). What is pastoral?. Chicago: the university of Chicago press
David M. Halperin. (1983). Before Pastoral, Theoeritus and the Ancient
Tradition of Bucolic Poetry . New Haven: Yale University Press,
Kenneth Burke. (1969). A Grammar of Motives .Berkeley & Los Angeles: University of California Press
Swarp. Anoop. (2016). Arcadia: an anthology of poems. edited, complied and translated in English by shivender Rahul. New dehli: Educreation Publishing
Templeton, Peter. (2019). The southern pastoral literature 1785-1885. Switzerland: spring nature
وب‌سایت
شمسایی، محمدحسین (1398)، «حیدربابایه سلام». دایره المعارف بزرگ اسلامی. https://www.cgie.org.ir/fa/article/240647