بررسی تطبیقی رمان های لقیطه و احتمالاً گم شده‌ام بر مبنای نظریه مورین مرداک

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زابل.
2 استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زابل
چکیده
رمان‌های لقیطه نوشته عبدالحلیم عبدالله و رمان احتمالا گم شده‌ام نوشته سارا سالار نمونه خوبی از متونی است که به وضعیّت زن در جامعه ای مردسالار می پردازد. لیلی، قهرمان اصلی رمان لقیطه است و قهرمان اصلی رمان احتمالا گم شده‌ام، خود روایتگر رمان است. قهرمان هر دو رمان زنانی هستند که هنجارهای جامعه و نقش‌هایی که در اجتماع پذیرفته‌اند، آن‌ها را محدود کرده‌است و با وجود آشفتگی‌های متعدد، برای رسیدن به کمال، سفری درونی را تجربه می کنند. مقاله حاضر در نظر دارد با روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی تطبیقی این دو رمان بر مبنای نظریه مورین مرداک بپردازد. هدف این مقاله پاسخگویی به این پرسش است که توالی اعمال قهرمان زن در رمان‌های لقیطه و احتمالا گم شده‌ام چگونه است؟ بر این اساس، سازه‏های متن دو رمان و مجموعه‌ای از روابط متنی آن با نظریه مرداک ارزیابی و توصیف شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که توالی اعمال لیلی در لقیطه و راوی در احتمالا گم شده‌ام، از الگویی ده مرحله ای تبعیت می‌کند که عبارت است از: گذار از زنانگی، هم ذات‌پنداری با مردان، مسیر آزمون‌ها، موفقیت خیالی، نه گفتن زن قوی، هبوط نزد الهه، تجدید زنانگی، علاج شکاف میان مادر و دختر، یافتن مرد درون و رسیدن به ماورای دوگانگی.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


الف) کتاب‌ها
إسماعیل، عزالدین (1967م). الشعر العربی قضایاه وظواهره الفنیه والمعنویه. ط3. القاهره: دار الکتاب العربی.
بلای، رابرت (1384ش). مردِ مرد. ترجمه: معتمدی، فریدون. چ1. تهران: مروارید.
ترقی، گلی (1387ش). بزرگ‌بانوی هستی. چ2. تهران: نیلوفر.
حلیفی، شعیب (2002م). الرحله فی الأدب العربی: التجنیس، آلیات الکتابه، خطاب المتخیّل. ط1. المغرب: الدار البیضاء.
زیرافا، میشیل (1986م). الأسطوره والروایه. ترجمه: صبحی حدیدی. ط1. المغرب: الدار البیضاء.
ژیران، فلیکس (1385ش). اساطیر یونان. ترجمه: اسماعیل‌پور، ابوالقاسم. چ3. تهران: کاروان.
سالار، سارا (1387ش). احتمالا گم‌ شده‌ام. چ1. تهران: چشمه.
عبدالله، محمد عبدالحلیم (1945م). لقیطه. ط1. القاهره: دار مصر.
فرای، نورتروپ (1384ش). صحیفه‌های زمینی. ترجمه: رهنما، هوشنگ. چ1. تهران: هرمس.
فریزر، جیمز جرج (1383ش). شاخه زرین: پژوهشی در جادو و دین. ترجمه: فیروزمند، کاظم. چ1. تهران: آگاه.
فوغلر، کریستوفر (2012م). دلیل السیناریست. ط1. دمشق: وزاره الثقافه.
القنطار، کمال (2014م). رحله فی اللانهایه. ط1. دمشق: الهیئه العامه السوریه للکتاب.
کامبل، جوزیف (2003م). البطل بألف وجه. ط1. دمشق: دار الکلمه.
لاهیجی، شهلا؛ کار، مهرانگیز (1381ش). شناخت هویت زن ایرانی. چ3. تهران: مطالعات زنان.
مرداک، مورین (1393ش). ژرفای زن‌بودن. ترجمه: موحد، سیمین. چ1. تهران: بنیاد فرهنگ زندگی.
مورنو، آنتونیو (1386ش). یونگ و خدایان و انسان مدرن. ترجمه: مهرجویی، داریوش. چ4. تهران: مرکز.
یونگ، کارل گوستاو (1368ش). چهار صورت مثالی. ترجمه: فرامرزی، پروین. چ1. مشهد: آستان قدس رضوی.
...................................، (1371 ش)، خاطرات، رویاها، اندیشه، ترجمه پروین فرامرزی، مشهد: آستان قدس رضوی.
...........................، (1359ش )، انسان و سمبل‌هایش، ترجمه ابوطالب صارمی، چاپ دوم، تهران: پایا.
ب) مجلات
جرجور، مهی (2008م). «ما بین الأدب المقارن والتناص». أوراق جامعیه. السنه16. العدد30. صص 1-18.
طاهری، محمد؛ آقاجانی، حمید (1392ش). «تبیین کهن‌الگوی سفر قهرمان بر اساس آرای یونگ و کمپل در هفت‌خوان رستم». دانشگاه آزاد اسلامی تهران جنوب: ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی. دوره9. شماره32. صص 102-122.
غلوم، ابراهیم عبدالله (1992م). «التوظیف الأسطوری فی تجربه القصه القصیره فی الإمارات العربیه المتحده». القاهره: الفصول. المجلّد11. العدد2. صص 264-277.
نظری منظم، هادی (1389ش) .«ادبیات تطبیقی: تعریف و زمینه‌های پژوهش». دانشگاه شهید باهنر کرمان: ادبیات تطبیقی. سال 1. شماره2، صص: 221-237.
ولی تبار، زهرا؛ حسین ثابت، فریده (1396).«نقش افکار خودکار منفی، نگرش‌های منفی و خاطرات مزاحم در افسردگی». فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی دانشگاه علامه طباطبایی. سال هفتم. شماره 26. صص 165-179.
ج) لاتین
Cuddon, J. A. & Preston ,Claire,1998, A Dictionary of Literary Terms and Literary Theory. Oxford UK: Blackwell.
Dowling, Colette (1982). The Cinderella Complex: Women's Hidden Fear of Independence. New York: Continuum.
Indick,W. (2004). »Classical Heroes in Modern Movies: Mythological Patterns of the Superhero«. Boston: Journal of Media Psychology,Vol. 9, No.3. Pp 1-14.
Rensma, Ritske (2009). The Innateness of Myth: a New Interpretation of Joseph Campbell's Reception of C.G. Jung, New York: Continuum.
von, M. (2002). Dreams: A study of the dreams of Jung, Descartes, Socrates, and other historical figures. Boston, MA: Shambhala.