بررسی تطبیقی حکایت نمرود در افسانه ی قرون ویکتور هوگو و تفسیر رشیدالدین میبدی

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 دانشگاه فردوسی مشهد
2 استادیار دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
در طول تاریخ، شخصیت نمرود به عنوان نمادی از ظلم شناخته می‌شود. وجود روایات متعدد، بستری را برای بازنویسی‌های متفاوت از داستان وی در متون مختلف تاریخی و ادبی فراهم کرد. نسخه‌های بسیاری از این داستان در دست است که از آن جمله می‌توان به تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار از مفسر نامی قرن ۵۲۰ ه.ق، ابوالفضل الرشیدالدین میبدی اشاره کرد. وی شخصیت نمرود را بر پایۀ سوره‌هایی از قرآن و به صورت داستان‌های پراکنده به تصویر کشیده است. نمود دیگری از این روایت را نیز می‌توان در اثر حماسی ویکتور هوگو، شاعر و ادیب فرانسوی مشاهده کرد. هوگو در کتاب افسانۀ قرون، با بهره‌گیری از اساطیر و کتاب‌های مذهبی مختلف به نگارش داستان نمرود در قالب حماسی پرداخته است. هدف پژوهش حاضر بررسی سیر تحول شخصیت نمرود در دو ژانر حماسی و تفسیری بر پایۀ دانش مضمون‌شناسی از نوع بازنمایی ادبی شخصیت‌های مشهور و افسانه‌ای است. روش‌شناسی این جستار نیز بر پایۀ دانش روایت‌شناسی و به ویژه تطور یک شخصیت واحد در بافت متفاوت هر دو داستان است. در نتایج به دست آمده خواهیم دید که تفاوت در نوع نگاه نویسنده به جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند و هدف او برای بازتاب افکارش در جامعه، چگونه سبب پرورش داستان در بافت فرهنگی متفاوت و ایجاد تحولات جهت‌یافته در قسمت‌هایی از آن می‌شود. این روش‌ها برای پاسخگویی به چگونگی سیر تحول شخصیت نمرود در مسیر بازنویسی داستان است.

واژگان کلیدی: ابوالفضل رشیدالدین میبدی، روایت شناسی، مضمون‌شناسی، نمرود، ویکتور هوگو.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم
کتاب مقدس (عهد عتیق و عهد جدید) (۱۳۸۳). ترجمه ی فاضل‌خان همدانی، ویلیام گلن و هنری مرتن. تهران: اساطیر
المیبدی، ابوالفضل رشیدالدین (۱۳۷۱). کشف الاسرار و عده الابرار. جلد اول و ششم. تهران: امیرکبیر
انزابی‌ نژاد، رضا (۱۳۷۵). نواخوان بزم صاحبدلان: گزیده ی کشف الاسرار و عده الابرار(رشیدالدین ابوالفضل میبدی). تهران: جامی
بامشکی، سمیرا و شمسی پارسا (۱۳۹۶). "مایگان‌شناسی تطبیقی در داستان‌های شخصیت‌محور تائیس از آناتول فرانس و شیخ صنعان ار عطار". نقد زبان و ادبیات خارجی. د۱۴. ش۱. صص ۲۹-۵۷
پروان، حمیده و محمودرضا دشت ارژنه (۱۳۹۸). "بررسی تحلیلی تطبیقی اسطوره‌های پرواز (کی‌کاووس، نمرود، ووئی، ایکاروس و آتنه)". پژوهش‌نامه‌ی ادب حماسی. د ۱۵. ش ۲۷. صص ۹۳-۱۱۸
" جواری، محمدحسین و وحید نژادمحمد (۱۳۸۹). "مطالعه و بررسی تصویر شرق در آثار ویکتور هوگو
فصلنامه‌ی پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی. د ۱. ش ۱. صص ۲۹-۴۷
دهخدا، علی اکبر (۱۳۷۷). لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران
سیدحسینی، رضا (۱۳۸۷). مکتب‌های ادبی. جلد اول. تهران: نگاه
سالمون پراور، سیگبرت (۱۳۹۳). درآمدی بر مطالعات ادبی تطبیقی. ترجمه‌ی علیرضا انوشیروانی و مصطفی حسینی. تهران: سمت
کنان، ریمون (۱۳۸۷). روایت داستانی: بوطیقای معاصر. ترجمه‌ی ابوالفضل حری. تهران: نیلوفر
گویارد، ام.اف (۱۳۷۴). ادبیات تطبیقی. ترجمه‌ی علی اکبر خان‌محمدی. تهران: پاژنگ
لاینز، جان (۱۳۸۳). مقدمه‌ای بر معناشناسی زبانشناختی. ترجمه‌ی حسین واله. تهران: گام نو
میرصادقی، جمال (۱۳۹۴). عناصر داستان. تهران: سخن

Hugo, Victor (1962). La légende des siècles. Annoté par André Dumas. Paris : Garnier.
……………. (2003). La fin de Satan. Bibliothèque universelle.
Lagarde, André et Michard, Laurent (1950). Histoire de la littérature du XIXe siècle. Paris : Gallimard.
http:// www.bavafa.blogfa.com
http:// www.islamicartz.com
http:// www.wikifeqh.ir