واکاوی تطبیقی آثار زویا پیرزاد و الف شفق از دیدگاه نقد فمینیستی

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
استادیار زبان و ادبیات ترکی استانبولی، دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
ادبیات هر ملّتی از یک سو، آینۀ تمام نمای افکار و اندیشه‌های حاکم بر آن جامعه و از سویی دیگر، منعکس کنندۀ بینشِ اقلیتِ آن ملّت است. از این ­رو، در گسترۀ ادبیات ملل، رمان به عنوان یکی از انواع ادبی، به نویسنده این امکان را می­دهد تا بتواند آرا و ایده‌های خود را با احساسات درونی هماهنگ کرده و در نهایت به خواننده منتقل کند. در میان رمان نویسان مطرح ادبیات جهان، نویسندگانی هستند که در سبک، اندیشه و ایده، شباهت­ها و ویژگی­های مشترکی دارند. هرچند که تعداد این وجوه اشتراک اندک باشد. در جستار پیش­رو، سعی شده­است تا پس از تبیین اصول شاخص­های نقد فمینیستی، آثار دو نویسندۀ زن -یکی از ایران و دیگری از ترکیه- از دیدگاه نقد فمینیستی مورد واکاوی و مقایسه قرار گیرد. زویا پیرزاد در بین نویسندگان زن ایرانی و الف شفق از میان نویسندگان زن ترکیه دو رمان نویسی هستند که به نظر می­رسد هر دو به نقش و جایگاه زنان در آثار خود ارزش و اهمیت ویژه‌ای داده‌اند. از رهگذار این مسئله، در این مقاله، می­توان پی برد که رویکرد و نگاه دو نویسنده، نسبت به شاخص­های نقد فمینیستی چگونه است. ازین رو، در پژوهش پیش­رو، با تکیه بر مطالعات کتابخانه­ای و اسنادی و با بهره­گیری از روش استقرایی مبتنی بر توصیف و تحلیل، ضمن آشنایی با نظرات منتقدان دیگر دربارۀ آثار این دو نویسندۀ بزرگ، به تحلیل آثار آنان پرداخته­ایم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


برزگر ماهر، زینب (1389). «تحلیل روان‌شناسی ویژگی حسادت در زنان با تکیه بر داستان‌های کلیله و دمنه و مرزبان‌نامه»، فصلنامۀ زن و فرهنگ، شمارۀ 6، صص 69-81.
بزرگ بیگدلی، سعید و حسینی، سارا (1392). «نقد زن محور داستان‌های مرزبان‌نامه»، پژوهش‌های نقد ادبی و سبک‌شناسی، سال چهارم، شمارۀ 14، زمستان، صص 33-60.
پاینده، حسین (1382). گفتمان نقد: مقالاتی در نقد ادبی، تهران: روزنگار.
پیرزاد، زویا (1380). چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم، تهران: مرکز.
پیرزاد، زویا (1387). عادت می‌کنیم، تهران: مرکز.
حیدری، فاطمه و بهرامیان، سهیلا (1389). «زنان سلطه و تسلیم در آثار زویا پیرزاد»، فصلنامۀ اندیشه‌های ادبی، سال سوم، شمارۀ 6، زمستان، صص 125-148.
دوبوار، سیمون (1949). جنس دوم؛ ترجمۀ قاسم صنعوی (1382)، چاپ پنجم، تهران: توس.
شافاک، الیف (2010). ملت عشق، ترجمۀ ارسلان فصیحی (1398)، چاپ نود و پنجم، تهران: انتشارات ققنوس.
شافاک، الیف (2007). بعد از عشق، ترجمۀ ارسلان فصیحی (1396)، چاپ اول، تهران: کتاب‌سرای نیک.
شافاک، الیف (2007). شیر سیاه، ترجمۀ منجم، رؤیا (1396)، چاپ دوم، تهران: انتشارات نشر علم.
نیکو بخت، ناصر؛ دسپ، سیدعلی؛ بیگدلی، سعید بزرگ؛ منشی‌زاده، مجتبی (1391). «روند تکوین سبک زنانه در آثار زویا پیرزاد»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی نقد ادبی، سال پنجم، شمارۀ 18، تابستان و پاییز، صص 119-152.
Aydın Satar, Nesrin (2015). "Geleneksel Kadın Rollerinde Yeniden Üretimi: Elif Şafak’ın Siyah Süt Romanında Otoriteyle Uzlaşmak". Monograf. 3: 46-77.
ŞAFAK, Elif (2007). Siyah Süt. İstanbul: Doğan Kitap
ــــــــــــــ (2012). Şemspare. İstanbul: Doğan Kitap.
ارس، مجتبی (1394). الیف شافاک، نوزدهم اردیبهشت ماه، نشانی:
www.dastesabz.com/post/View/65 (دسترسی 5 آذر 1396)
وب سایت:
www.izinsizgosteri.net/new/?issue=49&page=1&content=396 (Accessed 20 July 2015)
وب سایت:
https://ketabchi.org/blog/1304/نقد-رمان-ملت-عشق (دسترسی 20 اردیبهست 1399)
پایگاه اطلاع رسانی شهر کتاب:
http://www.bookcity.org/detail/11299/root/speak(دسترسی 2 خرداد 1399)