بررسی تطبیقی مقاومت در برابر سلطه‌ی مردانه در اشعار عالمتاج قائم‌مقامی و کنستانس‌دوسَلم

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 گروه زبانهای خارجه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
2 گروه زبان فرانسه، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی تأثیر نظام‌های جنسیتی مردسالار بر مطالبات زنان در فرهنگهای گوناگون است. پرسش این است که آیا ساز وکار این نظام­ها در جوامع متفاوت به‌گونه‌ای مشابه عمل می‌کند و منجر به نتایج یکسانی می‌شود؟ نکات اشتراک یا افتراق مطالبات زنان در راستای نیل به برابری مدنی و سیاسی با مردان در فرهنگ‌های مختلف کدام‌اند؟ دراین راستا با تکیه بر خوانشی موسّع از نظریّۀ فمینیستی، با توجه به نظریّه سلطۀ مردانه بوردیو و در چارچوب بایسته‌های ادبیات تطبیقی، نوشته‌های دو نویسندۀ زن از دو فرهنگ ایرانی (عالمتاج ‌قائم‌مقامی) و فرانسوی (کنستانس‌دو‌سَلم) انتخاب شدند. مطالعۀ مضمونی آثار و اندیشه‌های ایشان در دو جامعۀ در حال گذار (انقلاب مشروطه در ایران و انقلاب 1789 فرانسه) به روشی توصیفی-تحلیلی و با اتکا به ابزار اسنادی- کتابخانه‌ای، حاکی از این است که سلطۀ مردانه، فارغ از تفاوتهای فرهنگی و خاستگاههای سیاسی و جغرافیایی، مطالبات مشترکی را در راستای رفع تبعیض از زنان در خانواده، نظام آموزش و نیز سیاست شکل داده‌است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


باغدار دلگشا، علی (1397). مشروطه، زنان و تغییرات اجتماعی. تهران : روشنگران و مطالعات زنان.
ب. اورتنر، شری (1385). «آیا نسبت زن به مرد مانند نسبت طبیعت به فرهنگ است؟». (فیروزه مهاجر: مترجم) فمینیسم و دیدگاهها. تهران : روشنگران و مطالعات زنان. (نشر اصلی 1998)
تانگ، رزمری (1387). نقد و نظر : درآمدی جامع بر نظریّه‌های فمینیستی. ترجمه منیژه نجم عراقی. تهران : نی.
تایسن، لویس (1387). نظریه‌های نقدادبی معاصر. ترجمه حسین‌زاده و حسینی. تهران : نگاه امروز.
سعدی شیرازی (1381). بوستان. تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی. تهران : خوارزمی.
سوادو لی، ناصر. ناصر نکوبخت. سعید بزرگ بیگدلی. حسینعلی قبادی (1397). «بررسی تطبیقی و تحلیلی جایگاه و نقش زن در مقام مادر و همسر در رمان معاصر ایران و سنگال (با تاکید بر دو رمان شوهر آهو خانم و نامه‌ای بسیار طولانی)». فصلنامۀ علمی-پژوهشی پژوهشهای ادبیات تطبیقی. دوره 6. شماره 2. صص 1-20.
سلیمی کوچ، ابراهیم. سمانه شفیعی (1393). «خوانش تطبیقی دو رمان چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم و دفترچۀ ممنوع بر اساس نظریّۀ مونث‌نگری در نوشتار زنانه». فصلنامۀ علمی-پژوهشی پژوهشهای ادبیات تطبیقی. دوره 2. شماره 2. صص 57-78.
قائم مقامی، عالمتاج (1345). دیوان بانو عالمتاج قائم مقامی ژاله. به کوشش پژمان بختیاری. تهران : ابن سینا.
لطافتی، رویا. بیتا معظمی فراهانی (1397). ادبیات تطبیقی در نوسان. تهران : سمت.
منسبریج، جین. سوزان مولر اوکین. ویل کیملیکا (1387). دو جستار دربارۀ فلسفۀ سیاسی فمینیسم. ترجمه نیلوفر مهدویان. تهران : نی.
میرهادی، منیرالسادات (1393). تاثیر مدارس دخترانه در توسعه اجتماعی زنان در ایران. تهران : کویر.
نجم عراقی، منیژه، مرسده صالح‌پور، نسترن موسوی (1382). زن و ادبیات. تهران : چشمه.
Bourdieu, Pierre (1998). Domination masculine. Paris : Seuil.
Fraisse, Geneviève (1995). Muse de la Raison. Démocratie et exclusion des femmes en Franc. Paris : Gallimard.
Hoffmann, Paul (1995). La femme dans la pensée des Lumières. Genève : Slatkine Reprint,.
Roussea, Jean-Jacques (2009). Emile ou de l’Education. Paris : Flammarion.
Salm, Constance de (1842). Œuvres Complètes, t.I, Paris : Firmin didot.