تحلیل سازو کارهای اولیپینی در رمان بیوتن رضا امیرخانی

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
الله شکر اسد اللهی 1
محمدحسین جواری 2
زینب صدقیان 3
1 استاد ادبیات فرانسه دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی دانشگاه تبریز
2 استاد ادبیات فرانسه و تطبیقی دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی دانشگاه تبریز
3 دانشجوی دکتری ادبیات فرانسه دانشگاه تبریز
چکیده
در رمان معاصر، به کار بردن یک سری قواعد و الزامات دغدغه برخی از رمان نویسان است؛ چرا که به نظر می رسد رمان برخلاف شعر از قواعد خاصی پیروی نمی کند. در ادبیات فرانسه، گروه ادبی موسوم به اولیپو[1] با ابداع الزامات[2] و قواعدی که در انواع ادبی علی الخصوص رمان به کار می رود توانسته است آثار ادبی منحصر به فردی خلق نماید. در این میان، نکته قابل توجه آن است که برخی از نویسندگان غیر اولیپینی سبک نوشتاری شان قابل مقایسه با سبک این گروه ادبی است. رضا امیرخانی از جمله نویسندگان ایرانی است که توانست با نگارش رمان بیوتن که ساختار مشخص دارد، رمانی مشابه رمان اولیپینی خلق کند. مطالعه حاضر نشان می دهد که رضا امیرخانی در این رمان توانسته است بی آنکه با این گروه آشنایی داشته باشد با تلفیق ادبیات و علم ریاضیات، با به چالش کشیدن خواننده از طریق بازی های مختلف زبانی و ادبی و مهم تر از همه، با رعایت اصل اول ژاک روبو[3] نمونه ای از یک رمان اولیپین در زبان فارسی خلق نماید.


[1] OuLiPo : Ouvroir de Littérature Potentielle: اولیپو یا کارگاه ادبیات بالقوه

[2] Contraintes

[3] Jacques Roubaud: یکی از نویسندگان معاصر اولیپو است. لازم به ذکر است که در بخشی از مقاله به اصل اول روبو خواهیم پرداخت که ملاک و شاخص مهم نوشتار اولیپینی به شمار می رود.












کلیدواژه‌ها

موضوعات

Amirkhani, Reza. (1387). Bivatan. First Ed. Tehran : Elm.
Bénabou, M. (2012). « Petit complément à l’adresse présidentielle ». Dans 50 ans d’Oulipo : de la contrainte à l’œuvre. dir. C. Bisenius-Penin et A. Petitjean, Rennes : Presses Universitaires de Rennes. p. 21-27.
‌‌‌____________, (2002). Pourquoi je n’ai écrit aucun de mes livres. Paris : P.U. F.
Jouet, J. (2001). La République de Mek-Ouyes : roman-feuilleton. Paris : P.O.L.
Lapprand, M. (1998). Poétique de l’Oulipo. Amsterdam: Rodopi, coll. « Faux titre ».
Mathews, H. (1994). 20 lignes par jour trad. de l’anglais par M. Chaix. Paris : P.O.L.
Oulipo. (1981). Atlas de littérature potentielle. Paris : Gallimard. coll. Idée.
Perec, G., (1969). La Disparition. Paris : Denoël. coll. « Les Lettres nouvelles ».
________ (1978). La Vie mode d’emploi, Paris : Hachette
Queneau, R., (1965). Bâtons, chiffres et lettres. Paris: Gallimard. Collections Idées.
___________ (1959) Zazie dans le métro. Paris: Gallimard.
___________ (1933) Le Chiendent. Paris: Gallimard.
Reggiani, Ch. (1999) Rhétorique de la contrainte : Georges Perec – l’Oulipo. Paris : Eurédit.
Reig, Ch. (2006). Mimer, miner, rimer : le cycle romanesque de Jacques Roubaud (La Belle Hotense, l’Enlèvement d’Hortense et l’Exil d’Hortense). Amsterdam: Rodopi. coll. « Faux titre ».
Roubaud, J. (1985) La Belle Hortense. Paris : Ramsay.
Tahar, V. (2016). La Fabrique oulipienne du récit, Expérimentation et pratiques narratives depuis 1980. Thèse de langues et littérature française. Dir. Pascale Alexandre. Paris: Université Paris-Est.