مقایسه تطبیقی بررسی تاثیر مرگ آگاهی بر شخصیت‌های صاحب قدرت، در نمایشنامه کالیگولا نوشته آلبر کامو و داستان ضحاک شاهنامه فردوسی

نوع مقاله : پژوهشی کیفی

نویسندگان
1 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی
2 عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس
3 دانشگاه تهران
4 دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
"مرگ" حادثه گریزناپذیر و ناگزیر غایی تمام انسانهاست. بعضی آن را به دست فراموشی می‌سپارند و برخی معرفت‌اندیشانه با پذیرش آن، وقوعش را حتمی و حقیقی می‌دانند. بررسی و تحلیل روایت دو شخصیت مستبد، قدرتمند و خونریز داستان‌های فردوسی و آلبر کامو و نحوه مواجهه آن دو با مرگ خود و دیگران، مساله اصلی این پژوهش است. کالیگولا و ضحاک که خود را فرمانده مطلق و صاحب اختیار جان و مال آدمیان می‌دانستند، بر این باور بودند که می‌توانند بر مرگ نیز تسلط یابند، آنان می‌کوشیدند با کشتن دیگران، از هراس مرگ خود رهایی یابند؛ اما ناموس طبیعت و حوادث روزگار آنان را با پدیده مرگ رویاروی ساخت. چگونگی پرداخت حوادث داستان از دیدگاه فردوسی طوسی (به نمایندگی از حکمای اسلامی) و آلبر کامو (از نمایندگان مکتب اگزیستانسیالیزم) فلسفه حیات و مرگ را از نظرگاه دو جهان اندیشگانی در شرق و غرب عالم بر ما روشن می‌کند. هر دو صاحب منصب پس از کسب قدرت دست به ظلم و ستم و کشتار بی‌سابقه اطرافیان می‌زنند. مانند تمام آدمهای دنیا از مرگ خود می‌هراسند و می‌خواهند با قتل آدمها، قدرت طبیعت در کشتن انسانها را در دست بگیرند. کشتن برای مبارزه با هراس مرگ، تنها راهکار آنهاست. سرنوشت هر دو شخصیت شبیه هم است و در نهایت به دلیل قتل و خونخواری علیه هر دو شورشی به پا می­شود و از صحنه قدرت کنار گذاشته می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-احمدی، بابک. (1394). سارتر که می‌نوشت. چ پنجم. تهران: مرکز
-اکبری، منوچهر، آسیه ذبیح‌نیا عمران، (1389اسفند)، «تراژدی فرزندکشی در ایران و پدرکشی در یونان، تضاد، افسانه یا واقعیت (با نگاهی گذرا به این مقوله در جهان)»، ادب فارسی، دوره جدید1، شماره3-5،
- تیلیش، پل،(1375)، شجاعت بودن، مترجم مراد فرهادپور، چ2، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
-رضایی، مهدی، حشم الله آذر مکان،(زمستان 1390)، «مقایسه جاودانگی در اساطیر زرتشتی و سامی»، ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، شماره25
-شاهنامه فردوسی، (1966) ، تحت نظر ا. بریتلس، جلد اول، چاپ مسکو ، انتشارات دانش شعبه ادبیات خاور.
-طبسی، محسن،محمود طاووسی، (پائیز 1385)، «نگاهی به داستان ضحاک ماردوش در شاهنامه فردوسی» ، مطالعات ایرانی، شماره10
-کامو، آلبر،(1357)، کالیگولا، ترجمه شورانگیز فرخ، چ دوم، تهران، انتشارات مروارید.
- گرجی، مصطفی، (1388)، «اضطراب در دیدگاه تیلیش»، فصلنامه نقد ادبی، سال 2، شماره 6
-می، تاد. (1393). مرگ. ترجمه رضا علیزاده. چ اول، تهران: گمان
- نظری، حمید رضا، (1373)، «اندیشه های مارتین هایدگر»، کیهان اندیشه، شماره 57
-هینلز، جان،(1368)، شناخت اساطیر ایرانی، ترجمه ژاله آموزگار و احمد تفضلی، چ1،تهران:نشر چشمه
-یالوم، اروین. (1375). روایت‌هایی از روان درمانی. ترجمه مهشید یاسایی. چ اول. تهران: آمون

Freud, S. (2010). Reflections on War and Death; Trans. by A. A. Brill and Alfred B. Kuttner. New York: Moffat, Yard & Co.
Larson, J. (2013). Albert Camus’ Caligula and the Philosophy of the Marquis
de Sade.Philosophy and Literature, Volume 37, Number 2, October 2013, pp. 360-373
Published by Johns Hopkins University Press
Pölzler, Thomas (2018). Camus’ Feeling of the Absurd, Article in The Journal of Value Inquiry
Scherr, A. (2014). “CAMUS AND THE DENIAL OF DEATH: MEURSAULT AND CALIGULA”, New York City University, OMEGA, Vol. 69 (2) 169-190.