چالشهای معنایی-ترجمه‌شناختی ترجمه صنایع ادبی. رویکرد کوچک‌ساختارگرا در ترجمه‌پژوهی

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
2 دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
امروزه اهمیت تحقیقات در حوزه ترجمه‌پژوهی بر زبانشناسان و نیز متخصصان ادبیات تطبیقی پوشیده نیست. اهمیت ترجمه‌پژوهی، حتی در نگاه کوچک‌ساختار نگر که مبتنی بر تحلیل مسائل زبانی در ترجمه است، از آنجاست که دیگر متن ترجمه ادبی از نظر نقشی که در زبان و فرهنگ مقصد بازی میکند چیزی کم از بار و نقش ادبی و فرهنگی متن اصلی در بستر زبانی-فرهنگی خودش ندارد، بویژه هنگامی که به ترجمه‌پژوهی شاهکارهای ادبیات جهان میپردازیم. مقاله حاضر به بررسی ترجمه آرایه ­های استعاره و مجاز در نسخه فرانسوی «دیوان حافظ» به ترجمه شارل-هانری دو فوشه کور[1]می‌پردازد. این ترجمه به زبان فرانسه بر اساس نسخه‌ گردآوری شده توسط پرویز ناتل خانلری انجام شده است. این مقاله ابعاد معناشناختی ترجمه آرایه‌های ادبی را مورد مطالعه قرار داده است. پس از بررسی آرایه ­های استعاره و مجاز موجود در نیمی از اشعار دیوان حافظ، در مجموع 50 مورد آرایه غیر مشابه برای ارائه در این مقاله انتخاب شدند و با اخذ رویکرد معناشناختی-واژگانی از یکسو و بکارگیری نظریه­ های ترجمه‌شناختی آنتوان برمن[2] از سوی دیگر، آرایه ­های منتخب مورد تحلیل و نقد قرار گرفته‌اند. یافته ­های به دست آمده نشان میدهد که مترجم تنها در مواردی محدود موفق به ارائه برگردان جامعی از آرایه­ها شده است؛ در برخی موارد تنها توانسته معنای صریح آرایه ­ها را انتقال دهد، در مواردی بدون انتقال دادن معنای صریح آرایه­ ها معنای ضمنی آنها را در ترجمه منتقل نموده و در برخی دیگر از آرایه­ ها متوسل به تفسیر آنها گردیده است.



[1] Charles-Henri de Fouchécour

[2] Antoine Berman

کلیدواژه‌ها

موضوعات


حافظ شیرازی، خواجه شمس الدین محمد، 1383، دیوان حافظ؛ به اهتمام محمد قزوینی و دکتر قاسم غنی،
تهران : انتشارات کتابسرای نیک
خرمشاهی، ب، 1379، حافظ نامه، تهران : انتشارات علمی و فرهنگی
دهخدا، ع، 1385، لغت نامه دهخدا ، تهران : انتشارات دانشگاه تهران
شفیعی کدکنی، م، 1358، صور خیال در شعر فارسی، تهران : انتشارات آگاه
صفوی، ک، 1388، هفت گفتار درباره‌ی ترجمه، تهران : نشر مرکز
انوشیروانی، ع، 1391، «ادبیات تطبیقی و ترجمه‌پژوهی»، ادبیات تطبیقی، شماره 5، صفحه 7 تا 25
ARISTOTE ; 1858, Poétique ; Traduit par Jules Barthélemy-Saint-Hilaire, Paris : A. Durand
BAUDELAIRE, Ch ; 1896, Les Fleurs du Mal ; Paris : Calmann-Lévy
BERMAN, A ; 1999, La Traduction et La Lettre ou L'auberge du Lointain, Paris : Éditions du Seuil
FOUCHÉCOUR, C-H ; 2006, Le Divân, Paris : Édition Verdier
GUIDÈRE, M ; 2008, Introduction à La Traductologie: Penser La Traduction : Hier, Aujourd'hui, Demain, Bruxelles : De Boeck
HERSCHBERG-PIERROT, A ; 2003, Stylistique de La Prose, Paris : Belin
JAKOBSON, R ; 1963, Essais de Linguistique générale, Paris : L’indépendant
LADMIRAL, J-R ; 1994, Traduire : Théorèmes Pour La Traduction, Paris : Éditions Gallimard
MESCHONNIC, H ; 1999, Poétique du traduire, Paris : Édition Verdier
MOUNIN, G ; 1963, Les Problèmes Théoriques de La Traduction, Paris : Éditions Gallimard
MOUNIN, G ; 1976, Linguistique et Traduction, Bruxelles : Dessart et Mardaga
NORD, C ; 2008, La Traduction : Une Activité Ciblée, Traduit de l'anglais par Beverly Adab, France : Artois Presses Université
RICŒUR, P ; 1997, La Métaphore Vive, Paris : Éditions du Seuil
SCHOTT-BOURGET, V ; 2001, Approches de La Linguistique, Paris : Nathan