مطالعۀ تطبیقی خیانت و ساختار روایی آن در فضایی ناتورالیستی در پیر و ژان گی دو موپاسان و گرداب صادق هدایت

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
مرضیه بلیغی 1
آرزو عبدی 1
سعیده میانجی 1
ناصر خلیلی مهدیرجی 2
1 دانشگاه تبریز
2 دانشگاه اصفهان
چکیده
ادبیات تطبیقی همواره فضایی فراهم کرده تا ادبیات ملل مختلف با هم­دیگر به گفت­گو بنشینند و به تعامل و زایندگی بپردازند. بینامتنیت یا حضور قابل­ توجه عناصری از متون مشخص در اثری دیگر، از مواردیست که در گسترۀ ادبیات تطبیقی جای می­ گیرد. صادق هدایت از پیشگامان ادبیات مدرن در ایران و از جمله نویسندگانی که آشنایی عمیق با ادبیات غرب و به ویژه ادبیات فرانسه داشته، در بسیاری از آثار خود متأثر از نویسندگان صاحب­سبک خارجی بوده است. داستان کوتاه گرداب که در فضایی تلخ و ناتورالیستی رخ می ­دهد، یکی از آثار هدایت است که به شدت تحت­ تأثیر مکتب ناتورالیسم و به ویژه رمان ناتورالیستی پیر و ژان گی­ دو موپاسان به نظر می­ رسد. مضمون خیانت که به فروپاشی خانواده­ ای به ظاهر خوشبخت منتهی می­ شود و ساختاری که این مضمون در قالب آن روایت می ­شود، حلقۀ اتصال این دو اثر هستند. این مضمون در دو اثر، با استفاده از قوانین مکتب ناتورالیسم که به ترسیم بی­ پروای هر آن­ چه که در جامعه و در میان بشریت به انحطاط می ­انجامد، پرورانده می­ شود. مسئلۀ اصلی در مقالۀ حاضر یافتن ریشه­ ها و مصادیق خیانت در دو اثر با تکیه بر ساختار روایی و تحلیل رفتار شخصیت­ ها در مواجهه با این بحران خانوادگی خواهد بود. در نهایت سعی بر این خواهد بود تا از این رهگذر به هدف اصلی این مطالعۀ تطبیقی که توضیح عناصر ناتورالیسم در داستان گرداب و هم­ ارزی آن با عناصر ناتورالیستی رمان موپاسان می­ باشد، دست یابیم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

- شریفیان، مهدی، رحمانی، کیومرث (١٣٨٩). « نقد مکتبی داستان های صادق هدایت ». مجلۀ بوستان ادب، شمارۀ پیاپی ١/٥٩.
- شمیسا، سیروس (١٣٨٠)، انواع ادبی. چاپ هشتم. تهران : فردوس.
- قربانی، محمدرضا (١٣٧٢). نقد و تفسیر آثار صادق هدایت. تهران : انتشارات ژرف.
- قره‌باغی، علی‌اصغر (١٣٨١). « واژگان فرهنگ جهانی : ناتورالیسم ». مجلۀ گلستان، شمارۀ ٥٣.
- موپاسان، گی دو (١٣٩١). پیر و ژان. ترجمۀ لادن میرمحمد صادقی. تهران : نشر کتاب مس.
- هدایت، صادق (١٣٤٢). گرداب. تهران : انتشارات امیرکبیر.
- Berger, Daniel, Stalloni, Yves (2009). Écoles et courants littéraires. Paris : Armand Colin.
- Calvino, Italo (1999). Pourquoi lire les classiques ? Traduit par Jean-Paul Manganaro. Paris : Seuil.
- Farzaneh, Maxime-Féri (1993). Rencontres avec Sadegh Hedayat, le parcours d’une initiation. Paris : José Corti.
- Kristeva, Julia (1967). « Le mot, le dialogue et le roman ». Critique, No 239.
- Lecomte du Nouÿ, Hermine (1903). En regardant passer la vie. Paris : Ollendorf.
- Lemoine, Ferdinand (1957). Guy de Maupassant. Paris : Éditions universitaires.
- Maupassant, Guy de (2005). Pierre et Jean. Paris : Hachette.
- Pageaux, Daniel-Henri (1997). Conférence donnée en Sorbonne le 6 Novembre 1997 dans le cadre des travaux du Collège international de Littérature comparée organisés par Pierre Brunel, reprise dans Revue de Littérature comparée (1998/3).
- Pageaux, Daniel-Henri (1994). La littérature générale et comparée. Paris : Armand Colin.
- Pichois, Claude, Rousseau, André-Michel (1967). La littérature comparée. Paris : Armand Colin.
- Zola, Émile (2003). Le Roman expérimental. Paris : Sandre, 2003.
- Younes Kaddis Youssef, Anwar (2011). La société bourgeoise française au XIXe et au XXe siècle vue par les écrivains contemporains. Thèse de doctorat sous la direction de M. Hau, Université de Strasbourg, École doctorale des Sciences de l’Homme et des Sociétés.