بررسی تطبیقی استعارۀ مفهومی در کنایه‌های فارسی و مصری

نویسندگان
علی حاجی خانی 1
حسین تک تبار فیروزجانی 2
زینب صابری 3
1 عضو هیات علمی گروه قرآن وحدیث دانشگاه تربیت مدرس
2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه قم، ایران
3 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه قم
چکیده
استعاره‌های مفهومی از جمله نطریات مورد بحث در حوزۀ زبان‌شناسی شناختی است که نحوۀ ادارک و شناخت مفاهیم مختلف در ذهن را مورد بررسی قرار می‌دهد. از آنجا که درک این مفاهیم با روابط تجربی انسان ارتباط مستقیمی دارد، استعاره‌های مفهومی را باید در رفتارهای روزانۀ او، از قبیل گفتار بررسی نمود؛ که البته می‌تواند در شناخت عقاید، فرهنگ و زبان ملت‌های مختلف نیز کارساز باشد. از این رو، بررسی تطبیقی استعاره‌های مفهومی در زبان اقوام و ملل مختلف، آن هم بر اساس گونه‌های زبانی آنها نظیر امثال و کنایات ضروری به نظر می‌رسد. کنایه، بعنوان نمایندۀ گفتاری ملت‌ها می‌تواند نمونۀ خوبی جهت مقایسه و تطبیق زبان دو یا چند ملت از لحاظ شناختی باشد. در پژوهش حاضر، با بهره‌گیری از شیوه تحلیلی- نموداری؛ درصدد بررسی تطبیقی استعاره‌های مفهومی براساس حوزۀ مبدأ آنها هستیم و پس از آن با تحلیل آنها در سه بخش 1. مطابقت واژگانی و مفهومی کامل، 2. مطابقت نسبیِ واژگانی و مفهومی کامل و3. عدم مطابقت واژگانی همراه با مطابقت مفهومی کامل؛ به کشف ارتباطِ تطابق واژگانِ دو زبان در تعیین حوزه‌های مفهومی می پردازیم. شایان ذکر است که جامعۀ آماری در این پژوهش ششصد و شصت و پنج کنایۀ مصری است که به صورت تصادفی گزینش شده‌است و در پایان هر بخش نتایج تحلیل‌ها و بررسی‌های انجام شده، به صورت جدول و نمودار ترسیم می‌شوند. به نظر می‌رسد که بیشترین حوزۀ مفهومی مبدأ در دو زبان به ترتیب شامل حوزۀ «بدن» و «اشیاء» باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

- Averbeck, Joshua M. (2015). “Irony in interpersonal conflict scenarios: Differences in ironic argument endorsement and suppression across topics”. Journal of Argumentation in Context: PP. 87-110.
- Crisp, P. (2003). Conceptual Metaphor and Its Expression. Edited by Gavins & G. Steen to Cognitive Poetics in Practice. London: Routledge: Pp. 99-114.
- Currie, Gregory (2012). The Irony in Pictures. Hallward Library. University of Nottingham: Pp 149-167.
- Evans, Vyvyan. , Benjamin Bergen & Jorge Zinken (2007). The cognitive linguistics Enterprise: An over view. The cognitive linguistics reader. Equinox publisher.
- Gibbs, Raymond W. & Jr. Gerard J. Steen. (1997). Metaphor in Cognitive Linguistics. John Benjamin’s publishing company.
- Gibbs, Raymond W. (1994). The poetics of mind: figurative thought, language and understanding. Cambridge university press. Pp 1-110.
- Hao, Yanfen & Tony Veale (2007). Learning to Understand Figurative Language: From Similes to Metaphors to Irony, Scholershop university of California.
- Kotthoff, Helga. (2003). “Responding to irony in different contexts: on cognition in conversation”. Journal of Pragmatics. No.35: www. Elsevier.com. Pp 1387-1411.
- Kovecses, Zoltan (2010). Metaphor: A Practical Introduction. Oxford University of press.
- Lakoff, George & mark Johnson (1980). Metaphors We Live By, Chicago: University of Chicago Press.
- Lakoff, George & Mark Turner (1989). More than cool reason: A field guide to poetic metaphor. University of Chicago Press.
- Matute, Leticia Bravo. (2014). Understanding verbal irony: a cognitive-linguistic approach. Universidad de la rioja Press.
- Østergaard, Svend (2014). The definition and processing of irony. Aarhus University. Pp 449- 472.
- Radden, Cunter (2003). How metonymic are metaphors?. Taken from the “Metaphor and Metonymy at the Crossroads: A Cognitive Perspective” book, edited by Antonio Barcelona, De Gruyter - Academic publishing in Berlin. Pp 93- 110.
- Winner, Ellen (1988). The Point of Words: Children's Understanding of Metaphor and Irony. Harvard University Press.
- Yu. Ning (2003). “Chinese metaphors of thinking”. Paper presented at international cognitive linguistics conference. Cognitive linguistics.