دقوقی در مثنوی و بلیک در ازدواج بهشت و جهنم (دو مکاشفه با توجه به محتوای حکیمانه و نظریه گادامر و الیوت)

داستان دقوقی در مثنوی معنوی اثر عرفانی جلال‌الدین محمــــــد مــــــولوی شاعر و عارف متفکر قرن هفتم هجری (13 میلادی) و پنــــداره مـــانا ) (Memorable Fancy در کتــــاب هــــم چراغی بهشت و جهنم (The marriage of Heaven and Hell). اثر عرفانی ویلیام بلیک شاعر و عارف متفکر قرن 18 و 19 میلادی است. در این مقاله، این دو مکاشفه در حوزه ادبیات مقایسه‌ای (Contrastive literature) با محتوای حکیمانه‌ای که دارند با توجه به نظر هانس گئورک گادامر (Hans.G.Gadamer ) و تی اس الیوت (T.S.Eliot )بررسی شده است. بعضی از آثار ادبی با ویژگی-های خاصی که دارند می‌توانند سرآمد متون ادبی و به عبارتی کلاسیک شدن آنها شود. محتوای حکیمانه می‌تواند آنها را به آثاری فرا زمانی تبدیل کند. روش کار، کتابخانه‌ای و بررسی محتوایی این دو اثر از طریق مقایسه با توجه به مسائل عرفانی و حکمی است. هدف، آشنا شدن با دیدگاه های حکیمانه و عارفانه دو متفکر ایرانی و انگلیسی است. نتیجه به‌دست آمده نشان می‌دهد که در مکاشفه دقوقی و بلیک ،حکمت همچون خون در پیکر متن جاری است اگر چه تخیّلی و فرا مادّی است اما با توجه به شگردهای بلاغی، یاریگر انسان برای درک زندگی نیکوتر است. نقل حکایت، تمثیل، شگردهای خطابی، جملات قصار، تأثیر شگرفی بر آدمی می‌گذارد ،آگاهی‌بخش و دارای آموزه‌های کاربردی و عملی است.