تحلیل رفتار متقابل شخصیّت «TA» در رمان «ما تَبَقَّی لَکُم» اثر غسّان کنفانی و «شما که غریبه نیستید» اثر هوشنگ مرادی کرمانی بر اساس نظریه شخصیّت اریک برن

نویسندگان
1 استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات عربی دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
2 استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات عربی دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
چکیده
نظریه تحلیل رفتار متقابل شخصیت TA یکی از نظریات مطرح در عرصه روانشناختی شخصیّت می باشد. اریک برن به عنوان برجسته ترین نظریه پرداز در این حیطه شخصیت انسان ها را بر سه جنبه والد، بالغ، کودک استوار می داند که هنگام برقراری ارتباط با افراد دیگر در شخصیت وی پدیدار می گردد. این دانش با ادبیات رابطه بسیار تنگاتنگی دارد بویژه ادبیات داستانی که رفتار شخصیت های اصلی داستان را تحت تأثیر شرایط سیاسی و اجتماعی به نیکوترین شکل بیان می کند. رمان ما تبقی لکم اثر غسان کنفانی بیانگر شرایط بغرنج یک خانواده جنگ زده فلسطینی است که دچار از هم پاشیدگی و بحران شده است. هوشنگ مرادی کرمانی با رمان شما که غریبه نیستید موضوع رنج ها و ضربات عاطفی دوران زندگانی خود از کودکی تا بزرگسالی را به تصویر می کشد. هدف از این تحقیق، تبیین زوایای پنهان بافت متنی هر دو رمان و آشکارسازی روابط سلطه جویانه و مستبدانه شخصیت های اصلی هر دو رمان نسبت به یکدیگر می باشد. در این جستار ادبی با روش توصیفی تحلیلی و بر مبنای نظریه اریک برن شخصیت های دو رمان مذکور را بررسی و تحلیل نموده و مؤلفه های یکسان شان را تطبیق می دهیم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


استوارت، یان و جونز، ون. (1389). تحلیل رفتار متقابل: روش‌های نوین در روان‌شناسی، ترجمه بهمن دادگستر، چاپ سیزدهم، تهران: دایره.
پاینده، حسین. (1389ش). داستان کوتاه در ایران )داستانهای مدرن(؛ تهران: نشر نیلوفر.
رادمهر، فرزانه، تائبی، زهره و سیدی، وحیده، (1399)، «بررسی رفتار متقابل زوج ها در شعر سرزمین بی حاصل سروده تی. اس. الیوت بر اساس تئوری روانشناسی اریک برن»، مطالعات زبان و ترجمه، شماره 2: 180-155.
صاعدی، احمد رضا. (1392ش). «کاربست امپرسیونیسم در رمان ما تبقی لکم اثر غسان کنفانی»؛ فصلنامه نقد ادب معاصر عربی، دورۀ 3، شماره 6، صص 147- 170.
شولتز، دوان و شولتز، سیدنی الن، (1383)، نظریه‌های شخصیت، ترجمه‌ی یحیی سیّد محمّدی، تهران: ویرایش.
عبدالرحمن فتاح، علی، (1966)، «تقنیات بناء الشخصیه فـی روایـه ثرثـره فـوق النیـل»، مجلـه کلیـه الآداب، العدد 102: 83-45.
فیروز بخت، مهرداد، (1394)، اریک برن بنیانگذار تحلیل رفتار متقابل، تهران: دانژه.
کنفانی، غسّان (2014) ماتبقی لکم، الطبعه الثانیه؛ قبرص: دارمنشورات الرمال.
گلمن، دانیل، (1383)، هوش هیجانی، ترجمه‌ی نسرین پارسا، تهران: رشد.
مرادی کرمانی، هوشنگ (1402)، شما که غریبه نیستید، تهران: انتشارات معین، چاپ چهلم.
هریس، امی، ب. و هریس، تامس آ، (1380)، ماندن در وضعیت آخر، ترجمه‌ی اسماعیل فصیح، تهران: فرهنگ نشر نو.
هریس، تامس، (1389)، وضعیّت آخر، ترجمه‌ی اسماعیل فصیح، فرهنگ نشر نو.
Atkinson, R., Bam, D., Hoeksema, S. N., Atkinson, R., & Smith, E. (2017). Hilgard’s introduction to psychology (Translated by R. Zamani, M. N. Tarahani, M. Shahrarai, M. Mohiuddin Banab, M. Beek, N. Gahan, & B. Birashk). 10th Edition). Tehran: Roshd Pressing. [Persian]
Bahrami, M. (2016). Concepts of Behavior Analysis. Tehran: New thinking press. [Persian]
Ciucur, D. (2013). A transactional analysis group psychotherapy program for improving the qualities and abilities of future psychologists. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 78, 576-580.