1- کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی- تطبیقی، دانشگاه بیرجند، خراسان جنوبی، ایران
2- استادیار زبان و ادبیات فارسی ، دانشگاه بیرجند، خراسان جنوبی، ایران
3- استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بیرجند، خراسان جنوبی، ایران
چکیده: (9480 مشاهده)
یکی از وظایف ادبیات تطبیقی، بررسی و تجزیه و تحلیل ارتباطها و شباهتهای بین ادبیات زبانها و ملیّتهای مختلف است. «اقتباس» نیز از مهمترین موضوعات پژوهشهای ادبیات تطبیقی است که در آن، نویسنده به تفسیر یا بازآفرینی اثر هنری دیگر میپردازد. توفیق الحکیم و غلامحسین ساعدی، دو نمایشنامهنویس مطرح در ادبیات عربی و فارسی هستند که بهترتیب در نگارش نمایشنامه بجمالیون و پیگمالیون به اقتباس از اسطوره یونانی پیگمالیون پرداختهاند؛ اما در کمیّت و کیفیت استفاده از عناصر نمایشنامهای متفاوت عمل کردهاند. هدف مقاله حاضر، توصیف و تحلیل تطبیقی این دو اثر از لحاظ عناصر نمایشنامه است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که توفیق الحکیم در این زمینه، عملکرد بهتری داشته است. تلفیق چند اسطوره، ورود شخصیتهای فرعی، ایجاد درونمایه جدید و دیالوگهای جامع و تأملبرانگیز از جمله نقاط قوّت اثر بجمالیون به شمار میرود؛ ولی ساعدی در پیگمالیون، نهتنها به اصل اسطوره چیزی اضافه نکرده، بلکه در رعایت عناصر نمایشنامهای نیز موفق نبوده است؛ عدم استفاده از موضوعهای فرعی و شخصیتهای جدید که به پیشبرد حوادث اصلی نمایش کمک کند، عدم ارائه اطلاعات و مقدمه از شخصیتها و وقایع اثر، دیالوگهای فاقد محتوا و حاشیهای- که تأثیری در سیر نمایش ندارند- از جمله معایب این اثر است.
نوع مقاله:
پژوهشی |
موضوع مقاله:
ادبیات تطبیقی دریافت: 1393/5/25 | پذیرش: 1393/8/20 | انتشار: 1394/7/1