استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده: (9776 مشاهده)
ادبیات تطبیقی همچون سایر علوم، دارای مبانی نظری، اصطلاح شناسی و روششناسی ویژه خود است. مکتب کلاسیک یا تاریخگرای ادبیات تطبیقی با روشهایی نظیر تأثیر و اقتباس، تصویرشناسی و ترجمهپژوهی کوشیده است متون ادبی را مطالعه و واکاوی نماید. مضمون شناسی و واکاوی کیفیت حضور یک مضمون یا چهرهای تاریخی یا اسطورهای اولیه در متن ادبی یکی از این روشهای پژوهشی است. پژوهش حاضر کوشیده است ضمن معرفی رهیافت مضمونشناسی و تبیین کیفیت کاربست آن در مطالعات تطبیقی، به تفاوتهای ماهوی مضمون شناسی با نقد مضمونی، بینامتنیت و کهنالگو، بپردازد براساس پژوهش حاضر، رجوع به پیش متنها، اثبات وجود پیوند تاریخی میان اساطیر اولیه و روایت های منظوم یا داستانی معاصر، استخراج جوانب مورد توجه از یک اسطوره در روایت معاصر و ابعاد فروگذاشته شده آن و تبیین علل و عوامل این مسئله، ارکان اساسی یک پژوهش مضمون شناسانه را شکل میدهند. در عین حال، این پژوهش با پیشنهاد کردن روشی ترکیبی در مطالعات مضمون شناسانه، بر این باور است که پژوهشگران امروزی با وجود توجه به عوامل برونمتنی و تاریخی موجود در پژوهش مضمون شناسانه، میتوانند به وجه ادبی متن نیر بپردازند و از رهگذر رمزگشایی از رمزگان نهفته در آن، میزان پیوند و ارتباط روایت معاصر را با الگوی اسطورهای نشان دهند. این امر در وهله بعد ضمن زدودن استتیک موجود در چنین پژوهشهایی، جنبهای دینامیکی به آنها خواهد داد.
موضوع مقاله:
آسیب شناسی مکاتب و رویکردهای ادبیات تطبیقی دریافت: 1395/8/12 | پذیرش: 1396/1/1 | انتشار: 1396/4/10