دانشیار عضو هیئت علمی دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان ، mokhtar.komaily@gmail.com
چکیده: (1224 مشاهده)
فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهشهای ادبیات تطبیقی
دورۀ 10، شمارۀ 3 پاییز 1401، صص 26-55
|
یکی از متون داستانی فارسی، سندبادنامه ظهیری است. این داستان که مرکب است از یک قصه اصلی و چندین قصه درونهای، در متون عربی و فارسی متعددی روایت شده که عبارتند از: سندبادنامه عامیانه عربی، الف لیله و لیله، طوطینامه نخشبی و جامعالحکایات. پرسشهای این مقاله آن است که چه تفاوتهایی در این متون در روایت قصّه اصلی و قصّههای درونهای وجود دارد و آیا بررسی این تفاوتها میتواند پرتوی بر بعضی ابهامات این داستان به روایت ظهیری بتاباند؟ در پاسخ به این پرسشها، وارد حوزه مطالعات ادب تطبیقی در چارچوب مکتب آمریکایی شدهایم، روایت ظهیری مبنا قرار گرفته و روایات دیگر با آن مقایسه گردیده است. نتیجه مقایسه نشان میدهد که در داستان اصلی در بعضی روایات، به جزئیات و روابط علّی و معلولی توجه بیشتری شده که با اتکاء به آنها میتوان برخی ابهامات داستان اصلی به روایت ظهیری را برطرف نمود. و این از اهداف مقایسه و نگارش این مقاله است. داستانهای درونهای در این متون کاملا مانند هم نیستند. پارهای از داستانهای درونهای، با تفاوتهایی جزیی در همه متون مورد بحث ما مشترک است. پارهای دیگر در روایت ظهیری آمده و در روایات دیگر نیامده، برعکس، بعضی داستانها در روایت دیگر آمده و در روایت ظهیری نیست. عواملی که باعث این تفاوتها شده اند، متعددند. محل ترجمه یا تألیف در شمار این عوامل است. قوّه تخیّل و خلاقیت مترجم و مؤلف یا مقصود آنها از ترجمه و تألیف از دیگر عواملی است که کمابیش به اختلاف و دگرگونی این روایات دامن زده است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
پژوهشهای تطبیقی دریافت: 1401/2/6 | پذیرش: 1401/7/10 | انتشار: 1401/7/10