---

تصویرپردازی یکی ازمباحث اساسی زیبایی­شناسی در کلام است که از دیر باز مورد توجه اهل ذوق و فن بوده است. شاعران، تصویر را جزء جدایی ناپذیر شعر خود می دانستند و ناقدان از این منظر به تحلیل و ارزیابی آثار ادبی پرداختند. نقد تصویری، به ویژه در دوران معاصر، بسیار مورد توجه اهل ادب قرار گرفته است. از طرفی شعر عاشورایی به عنوان بخش عظیمی از میراث ادبیات متعهد ملل همواره تصویرگر عاشورا بوده و هست. این هنر ادبی همواره با شکل و محتوا به دنبال ترسیم زیبا و در عین حال روشن حوادث و آرمان های این نهضت عظیم بوده است. روشن کردن این بخش از زیبایی های ادبی در شعر عاشورایی معاصر هدفی است که در این پژوهش تلاش می کنیم با در پیش گرفتن روش توصیفی- تحلیلی و براساس اصول مکتب آمریکایی در ادبیات تطبیقی و از طریق بررسی شعر بیش از چهل شاعر از شاعران صد سال اخیر دو ملت، به آن دست یابیم؛ لذا پس از استخراج تصویرهای استعاری از اشعار گزیده شده دو زبان که به میزان برابر از دو شعر انتخاب شده اند، از جدول ها و نمودارهای مورد نیاز استفاده کردیم تا خواننده دیدی آماری نیز به دست آورد. وسعت و تنوع تصاویر در شعر فارسی، ابتکار و نوآوری و ارائه تصاویر جدید در این زبان بیش از شعر عربی، حضور برجسته عناصر عاشقانه و عارفانه در شعر عاشورایی فارسی و تنوع و گستردگی عناصر تشکیل دهنده تصاویر در شعر فارسی، بخشی از نتایج این پژوهش به شمار می روند.

---

إن الشریف الرضی مصوّر فنّان مبدع، یمسک بالقلم کأنّه ریشه رسّام، یرسم لوحات جمیله من أفکاره و أحاسیسه، من المحسوسات والمعنویات مستعیناً بانماط التصاویر الشعریه عامه والبلاغیه منها خاصه وهو یحترز فیها من التصنّع الشعرى وزخرف القول. فلا تخلو قصیده ‌من مراثیه إلا واستخدم فیها عدیداً من التشابیه والإستعارات أو ...، لا لزینهٍ عارضت الکلام، وحسنت الصوره الکلیّه، بل لتقریب المعنی إلی ذهن المخاطب ومساعدته علی تجسیم الأشیاء أو المعنویات. أمّا الصوره الإستعاریه فِى أشعاره فقائمه علی أساس التشخیص والتجسیم الذى یحققّ الرضى من خلالهما لوحات إستعاریه یقع قسم منها فِى إطار المعنویات: الدهر، الموت، الجود والهموم و.. ویندرج قسم آخر فِى إطار المحسوسات، وذلک لکی یجعلها ملموسه للمخاطب واکثر وضوحاً ودقّه له. و قد حاولنا فی هذه المقاله توضیح ذلک والقیام بتحلیل صور الشاعر الاستعاریه وتقویم دورها فی تصویر مشاعره وافکاره الی الآخرین.