1- دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس، ایران، تهران، تهران
2- استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیتمدرس، تهران، تهران ، gholamho@modares.ac.ir
چکیده: (312 مشاهده)
ادبیات تطبیقی، به بررسی روابط، شباهتها و تفاوتهای ادبی کشورهای گوناگون با یکدیگر میپردازد. این امر، موجبات آشنایی و تبادل فرهنگی و ادبی کشورها با یکدیگر را فراهم میسازد؛ البته امروزه نحلههای جدید ادبیات تطبیقی مانند مطالعات فرهنگی ایجاد شده که این امکان را میسر ساخته تا در متن و بطن ادبیات یک ملّت نیز مطالعات تطبیقی گوناگونی انجام گیرد. امروزه خوانش رمان در جوامع گوناگون تنها جنبه سرگرمی ندارد؛ بلکه ابزار ارزشمندی است که نویسنده از آن در نشر مسائل، افکار و انتقادات اجتماعی و سیاسی بهره میگیرد. در پژوهش پیش رو، به شیوه توصیفی-تحلیلی به بررسی تطبیقی مضامین اجتماعی مشترک در دو اثر «شریک جرم» از جعفر مدرسصادقی و «در نبردی مشکوک» از جان اشتاینبک پرداخته شده است. بررسی تطبیقی این دو اثر نشان میدهد، هر دو نویسنده دارای اهداف و آمالی هستند که ریشۀ اجتماعی و سیاسی دارند و همین اهداف اجتماعی، بنمایۀ اصلی دو اثر را تشکیل میدهد. اگرچه این دو رمان در مضامین اجتماعی مانند جنبشهای اجتماعی، اعتصاب، سرکوب، تبعیض و مسائل سیاسی با یکدیگر شباهت دارند، امّا شیوۀ پرداخت آنها در این موضوعات در برخی موارد تفاوتهایی دارد برای مثال جان اشتاینبک به شکل صریحتری مسائل را بیان میکند، اما مدرس صادقی مسائل را در لفافه منعکس میکند. قریب به انفاق شخصیتهای هر دو رمان را افرادی تشکیل میدهد که در زندگی خود کنشگران جدی سیاسی و اجتماعی به شمار میآیند؛ به همین دلیل، تمام حوادث دو رمان در پیوند با یک چالش اجتماعی شکل میگیرد و قصه حول محور آن ماجرا پیش میرود.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
پژوهشهای تطبیقی دریافت: 1402/12/4 | پذیرش: 1403/3/1 | انتشار: 1403/4/16