در آثار ویلیام شکسپیر، اعم از شعر و نمایشنامه، اشارات و تلمیحات فراوانی به چشم می­خورد. دامنۀ این تلمیحات نه تنها تاریخ، فرهنگ و اساطیر غرب بلکه شرق را نیز دربرمی­گیرد. جستار حاضر به بررسی تلمیحات شکسپیر به فرهنگ و تاریخ ایران می­پردازد. تلمیحات او شامل ایران پیشااسلام و پسااسلام می­شود. در سنجه با تلمیحات شکسپیر به «دیگران» (مثلاً ترکان، یهودیان، و مغربیان) اشارات او به ایران، پیشا و پسا اسلام، کلی، مختصر و سطحی است. جستار حاضر، از سویی، می­کوشد تا نشان دهد که شکسپیر از چه طرقی با ایرانِ معاصرش (ایران عصر صفوی) آشنا شد و از دیگر سو بر آن است تا شناخت او در این باب را در زمینۀ تاریخی خود قرار دهد. اطلاعات او در باب ایران پیشااسلام برگرفته از دو منبع اصلی بود. یکی، کتاب­هایی که مورخان یونانی دربارۀ تاریخ پارس نوشته بودند و ترجمه انگلیسی آنها در آن روزگار موجود بود و شکسپیر بدان­ها دسترسی داشت. به علاوه، نمایشنامه­های تاریخی نسبتاً متعدد با موضوع پارس بود که در آن ایام اجرا می­شد. دیگری، شناخت او دربارۀ ایران پسااسلام (خاصه عصر صفوی) عمدتاً برگرفته از سفرنامه­­های معروف مانند سفرنامۀ آنتونی جنکینسون، سفرنامۀ ریچارد هاکلویت و سفرنامۀ برادران شرلی بود.

واژه‌های کلیدی: ادبیات تطبیقی، تلمیحات ادبی، شکسپیر

متن کامل [PDF 451 kb]   (946 دریافت)