Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

---

ارداویراف‌نامه اثری از عهد ساسانی و به زبان پهلوی است. متن فارسی آن از روی ترجمه فرانسوی نوشته شده است. التوهم نوشتۀ حارث محاسبی، از عرفای قرن سوم، و به زبان عربی است. این اثر هنوز ترجمه نشده است. هردو اثر دربردارندۀ مشاهدات انسان خاکی از عالم ملکوت‌اند. ویراف در جامعه زرتشتی‌ای که با حمله اسکندر مبانی دینی و اخلاقی آن دچار آشفتگی شده است، به‌منظور رفع شک عروج می­کند. محاسبی نیز در جامعه اسلامی واعظی عارف است. هدف، ویژگی­های فرهنگی و اجتماعی عصر، و طبقه اجتماعی هردو- به این معنا که یکی عارف و دیگری متشرع است- بر تصویرسازی­های بهشت و دوزخ اثر گذاشته است. بهشت و دوزخ در ارداویراف­نامه براساس کارکردهای اجتماعی افراد و مبتنی بر بینش گیتی­شناختی زرتشتیان ترسیم می­شود؛ درحالی که در التوهم تأکید بر دوری و نزدیکی به خداوند است. باوجود اندیشه اسلامیِ محاسبی، مراحل سفر در هردو یکسان است و غایت هردو رسیدن به «روشنی بیکران». اگرچه عروج محمل موقعیتی تاریخی و اجتماعی است، هردو اثر بر الگوی جمعی کمال­یابی که از ریشه­های عمیق برخوردار است، منطبق می­شوند. محاسبی با گزینش آیات، احادیث و به‌کارگیری قدرت تأویل، مشاهدات خود را با الگوهای جمعی کمال سازگار کرده است.

واژه‌های کلیدی: واژه‌های کلیدی: معراج، ارداویراف‌نامه، التوهم، حارث محاسبی، ادبیات تطبیقی

متن کامل [PDF 265 kb]   (2666 دریافت)    

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

---