بوستان سعدی از جمله کتاب‏هایست که در اعصار مختلف، توسط نگارگران ایرانی مصور شده‏است. نگاره"گدایی بر در مسجد"یکی از نگاره‏های مصور محفوظ در کتابخانه قاهره است که توسط کمال‏الدین بهزاد، مصورگردیده. مبنای مصورسازی بهزاد شعر سعدیست که در این داستان از احادیث و روایات استفاده‏ شده‏است و به بهترین شیوه به نظم ارائه گشته. براین‏اساس مفروض‏است، بهزاد نیز به برای تصویرگری داستان بوستان از روایات، داستان‏ها و احادیث دیگری بهره گرفته‏است. با شیوه‏های جدید خوانش اثر که تحت‏عنوان بینامتنیت در عصر حاضر متداول گشته و به‏طور مفصل در تفکر ژنت تدوین شده‏است، می‏توان تحلیل تطبیقی را از ارجاعات متون، به‏صورت بینامتنی ارائه‏نمود و همچنین بر اساس ارجاعات، سنجشی از برگرفته‏گی تحت‏عنوان گشتار در فزون‏متنیت ارائه‏داد. در این پژوهش یکی از گونه‏های ترامتنی ژنت، یعنی بیش‏متنیت، جهت بررسی چگونگی ارتباط نگاره"گدایی بر در مسجد"اثر بهزاد با شعر سعدی تحت‏عنوان"عشق و شور و مستی"،مورد استفاده قرارگرفته‏است. این پژوهش علاوه بر تطبیق این نگاره با شعر سعدی، به‏دنبال یافتن پاسخ این پرسش است‏که سعدی در شعر، از چه منابع دیگری بهره‏برده و همچنین بهزاد در تصویرگری شعر مذکور از چه متون و ارجاعات دیگری علاوه بر شعر سعدی استفاده کرده‏است. روش‏تحقیق نظری و بنیادین است که به شیوه توصیفی-تحلیلی صورت‏پذیرفته و ابزار فیش‏برداری برای گردآوری اطلاعات مورد استفاده‏است. یافته‏های‏پژوهش برمبنای مباحث بینامتنیت حاکی از‏آن‏است که سعدی در نگارش بوستان از احادیث و روایات بهره‏جسته. بهزاد نیز در تصویرگری علاوه بر متن بوستان، از احادیث و داستان‏های دیگری که منشاء اصلی پیداش تصویر می‏باشند بهره‏برده و صرفاٌ به بازنمایی صرف از داستان اکتفا نکرده‏است.

واژه‌های کلیدی: بوستان سعدی، نگارگری، کمال‌الدین بهزاد، بینامتنیت، فزون متنیت

متن کامل [PDF 921 kb]   (2120 دریافت)